W 1243 roku, w związku z osłabieniem rywali, Bolesław powrócił z Węgier i przy aprobacie możnowładztwa przejął władzę w Małopolsce. Pokonawszy Konrada w bitwie pod Suchodołem, ostatecznie ustabilizował swoją pozycję, chociaż porywczy książę mazowiecki nie zrezygnował z walki aż do końca życia. Dobiegło ono kresu w 1247 roku, a jego następcy utrzymywali z Bolesławem przyjazne stosunki. Krakowski książę mógł zatem skupić większą uwagę na rozwoju swojej domeny i politycznych rozgrywkach z sąsiadami.
Polak, Węgier, dwa bratanki
Przez wiele lat Bolesław Wstydliwy utrzymywał ścisłe stosunki z Węgrami. Wspomagał Belę IV zbrojnymi posiłkami w trakcie jego zmagań z Czechami (np. w roku 1253 czy 1260). Silne powiązania rodzinne w pewien sposób narzucały mu takie postępowanie, ale z politycznego punktu widzenia było to marnotrawienie sił na niedotyczącym krakowskiego księcia konflikcie. W 1260 roku, po bitwie pod Groissenbrunn, Węgrzy ostatecznie przegrali zmagania, usuwając się w cień zwycięskich Czech. Tymczasem Bolesław miał własne problemy: w latach 1259-60 spadł na Małopolskę drugi najazd tatarski. Mongołów wspomagały też oddziały ruskie, zobowiązane do działania na wezwanie chana. Pogrzebało to dobre stosunki polsko-ruskie, jakie kształtowały się we wcześniejszych latach. Wstydliwy ponownie nie zdecydował się na obronę swojej domeny, chroniąc się w Sieradzu, na dworze Leszka Czarnego.
Lata 70. przyniosły pewne zmiany w polityce Bolesława. W obliczu wyraźnego osłabienia Węgier, jak i własnego księstwa (z trudem udało mu się obronić domenę przed buntem możnych i zwolenników Władysława opolskiego), postanowił przejść na stronę czeskiego króla Przemysła Ottokara II. Ten zaś zawzięcie rywalizował z królem niemieckim, Rudolfem Habsburgiem, o wpływy w Austrii, Styrii i Karyntii. O losach konfliktu zadecydowała bitwa pod Suchymi Krutami w 1278 r. Czesi ponieśli dotkliwą klęskę, a ich władca zginął na polu bitwy. Porażka ta była też silnym ciosem dla czeskich sprzymierzeńców, a wśród nich największe straty odnieśli Polacy. Rok po bitwie, 7 grudnia 1279 r., Bolesław Wstydliwy zmarł bezpotomnie, kończąc tym samym losy małopolskiej linii Piastów. Na swego następcę wyznaczył przyjaciela i krewnego, Leszka Czarnego.
Wstydliwy książę
Mimo niepowodzeń w polityce zagranicznej, panowanie Bolesława Wstydliwego pozytywnie zapisało się na kartach historii. Swój przydomek zawdzięczał wielkiej pobożności – wraz z żoną Kingą (późniejszą świętą) żyć mieli bowiem w czystości aż do końca swych dni. Obok wypraw odwetowych na Jaćwingów organizował też misje chrystianizacyjne, którymi kierowali franciszkanie. To właśnie za jego panowania Bracia Mniejsi rozpoczęli swoją działalność w Krakowie. Duże znaczenie zyskało też tamtejsze biskupstwo. Książę nadał duchownym liczne immunitety, a ponadto w czasie jego rządów doszło do kanonizacji św. Stanisława (1253 r.), co w przyszłości nie pozostało bez wpływu na próby zjednoczenia ziem polskich.
Bolesław był świadom korzyści płynących z rozwoju miast, dlatego czynnie popierał kolonizację niemiecką. Prawa miejskie otrzymały wtedy m.in. Kraków (1257 r.), Bochnia, Jędrzejów i Sącz. Ponadto przeprowadził reformę, przywracającą wyłączne prawo własności państwowej w kopalniach w Wieliczce i ledwo co odkrytych złożach soli w Bochni.
Książę roztropny i łagodny – tak Bolesław Wstydliwy zapisał się w pamięci potomnych.
Autorem tekstu Bolesław Wstydliwy – łagodny książę w okrutnych czasach jest Antoni Olbrychski. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Królewskie małżeństwo w atmosferze skandalu. Kim była ostatnia żona Kazimierza Wielkiego?