Jedna z najpotężniejszych kobiet w historii Imperium Osmańskiego. Kim była Sułtanka Kösem?

Jedna z najpotężniejszych kobiet w historii Imperium Osmańskiego. Kim była Sułtanka Kösem?

Dodano: 

Murad był bardzo inteligentny i tak samo brutalny. Zaskarbił sobie wierność własnej armii, ponieważ walczył z nią ramię w ramię i dzielił jej trudy. Gdy opuszczał Stambuł wybierając się na wyprawy wojenne, regentką w stolicy zostawała jego matka. Murad cierpiał na paranoję, która z czasem się tylko pogłębiała. Chciał uśmiercić dynastię osmańską, którą uważał za zdegenerowaną i niegodną sprawowania władzy. Kazał pozbawić życia wszystkich mężczyzn w swojej rodzinie, nie oszczędził nawet własnych synów.

Jedynymi uratowanymi był jego brat Ibrahim wraz z potomstwem. Na łożu śmierci Murad przypomniał sobie, że nie zabił tych członków rodziny. Kösem postanowiła uratować swoje drugie dziecko i zapewniała sułtana, że rozkaz został wykonany. Gdy ten zażądał dowodu w postaci ciała, matka grała na zwłokę licząc na szybką śmierć władcy.

Po śmierci Murada IV na tronie zasiadł jego brat Ibrahim I, jeszcze bardziej szalony i nieprzewidywalny, u którego boku po raz kolejny stanęła Kösem. Ibrahim był zdegenerowany i ekstrawagancki. Nie miał skrupułów by wymordować cały harem (280 kobiet) tylko po to, aby sprawić przyjemność jednej z konkubin. Kösem rządziła wtedy Imperium Osmańskim za pomocą wielkiego wezyra Mustafy Paszy. Pogłoski o nieprzewidywalnym zachowaniu Ibrahima rozeszły się po imperium i doprowadziło do jego upadku. W końcu janczarzy podnieśli bunt i przybyli do Topkapı żądając głowy władcy.

To właśnie Kösem pertraktowała z ich dowódcą, aby uratować życie syna. Ostatecznie janczarzy przystali na detronizację i zamknięcie Ibrahima w Złotej Klatce, jednakże jego pobyt w zamknięciu trwał tylko dziesięć dni – 8 sierpnia 1648 roku został uduszony przez niemych, a jego miejsce zajął sześcioletni Mehmed IV, wnuk dotychczasowej Valide Sultan. Kösem zdawała sobie sprawę, ze powinna teraz opuścić pałac i oddać władzę w haremie synowej Turhan Hadice. Władczyni wykorzystała młody wiek kobiety i stworzyła dla siebie nowe stanowisko: Büyük Valide, czyli Wielka Valide. Umożliwiło jej to pozostanie w pałacu i sprawowanie rządów. Turhan zapragnęła sięgnąć po należną jej władzę i postanowiła stworzyć własne stronnictwo. Pozyskała w szczególności tych rządzących, którzy nieprzychylnym okiem patrzyli na związki Kösem i janczarów. Büyük Valide zdawała sobie sprawę z rosnącej pozycji Turhan. Chciała zastąpić Mehmeda IV innym swoim wnukiem Sülejmanem, ponieważ matka tego drugiego wydawała się bardziej uległa. Próbowała otruć małego władcę, plan się jednak nie powiódł. Zapoczątkowało to wielką, otwartą wojnę między Büyük Valide – Kösem i Valide Sultan – Turhan.

Kösem miała poparcie janczarów, za to po stronie Turhan stał wielki wezyr Mehmed Köprülü oraz ağowie haremowi. Kösem zaplanowała nowy spisek – chciała przy pomocy janczarów zabić Mehmeda wraz z jego matką. Turhan dowiedziała się o tych planach i postanowiła ją uprzedzić wykorzystując podległych jej eunuchów. Kösem nie wytrzymała tego psychicznie, podobno miała napełnić kieszenie klejnotami i biegać po zakamarkach haremu próbując się ukryć przed eunuchami. Ostatecznie kobieta, która od momentu zamieszkania w sułtańskim pałacu przeżyła rządy sześciu padyszachów (Ahmeda I, Mustafy I, Osmana II, Murada IV, Ibrahima I i Mehmeda IV) została zamordowana.

Istnieje kilka teorii na temat tego, kto i jak ją zabił. Według jednej w ciemnych zakamarkach haremu dopadli ją eunuchowie, zdarli z niej szaty, ukradli kosztowności i udusili jedwabnym sznurem. Wedle innej miała zostać wywabiona przez jednego z oficerów janczarskich na Dziedziniec Eunuchów i tam uduszona sznurem lub, jak podają inne źródła, własnymi włosami.

Szczątki Kösem spoczęły obok Ahmeda I. Po jej śmierci w mieście żałoba panowała przez dwa tygodnie. Ludzie szczerze opłakiwali kobietę, która znaczą część swojego niemałego majątku przeznaczyła na działalność dobroczynną i wspieranie fundacji religijnych. Sfinansowała wzniesienie w Stambule meczetu Valide Han, a także pomagała osieroconym młodym dziewczętom, aby mogły w przyszłości wyjść za mąż i wieść godne życie. Była potężną kobietą, która nie cofnęła się przed niczym, aby utrzymać swoje wpływy w państwie. Dlatego inspiruje i fascynuje do dziś.

Autorem tekstu Sułtanka Kösem – kobieta na tronie Imperium jest Karolina Wanda Olszowska. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.

Czytaj też:
Harem był nie tylko przybytkiem rozkoszy. Jak wyglądało życie żon i konkubin sułtana?