Ukoronowaniem związku niewolnicy z panem był ślub, który odbył się 1534 roku. Zapewne jakiś czas po śmierci Hafizy – matki Sulejmana. W życiu sułtana Imperium Osmańskiego najważniejszą kobietą była nie żona, a właśnie matka, która od małego kształtowała go i w miarę możliwości torowała mu drogę do objęcia tronu. Hafiza z pewnością nie była zadowolona z faktu, iż Hürrem zaczynała mieć większy wpływ na Sulejmana niż ona sama i próbowała odwieść syna od zamiaru poślubienia tej kobiety. Według opisu wysłannika z Genui ślub był uroczystością, która swoim przepychem przewyższała wszystkie dotychczasowe. Miasto zostało przystrojone girlandami i rozświetlone tysiącami świateł. Swoje pokazy dawali kuglarze, urządzano parady dzikich zwierząt. Na hipodromie, pamiętającym jeszcze czasy starożytnych greckich kolonii, ustawiono dla sułtanki i jej dworu trybunę. Z tego miejsca mogła podziwiać wspaniały turniej ku jej czci, w którym uczestniczyli zarówno chrześcijańscy jak i muzułmańscy rycerze.
W Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie zachowała się słynna korespondencja, jaką żona Sulejmana prowadziła z królem Zygmuntem Augustem. Sułtanka zawsze odnosiła się z życzliwością do polskiego władcy, przesyłała kondolencje po śmierci Zygmunta Starego, życzenia długiego i szczęśliwego życia, a nawet… chusteczki, ręczniki, koszulę i kalesony, jako podarki dla króla Polski. Deklarowała też, że zawsze mówi pochlebnie o Jagiellonie przy swoim mężu. W listach pojawiały się nawet określenia „brat” i „siostra”, które miały wyrażać bliskość i przyjazne stosunki rządzących z obu krajów.
Skąd u Hürrem taka sympatia dla Rzeczpospolitej? Być może czuła ona jakiś sentymentalny związek z terenami z których pochodziła i ludźmi tam żyjącymi. Jednak bardziej prawdopodobnym powodem wydaje się ówczesna polityka zagraniczna Osmanów. Sułtan szukał sojuszników przeciw Habsburgom, a Polska ze swoim położeniem terytorialnym oraz sytuacją polityczną wydawała się świetnym kandydatem. Nie możemy jednak przeceniać roli sułtanki na polu kształtowania stosunków międzynarodowych. Owszem, prowadziła korespondencję z władcami Europy i miała duży wpływ na męża, jednak jej władza dotyczyła przede wszystkim haremu i drobniejszych spraw wewnętrznych (jak fundacja budowli religijnych).
Bezwzględna rywalizacja
W dwa lata po ślubie Roksolanie udało się wyeliminować kolejnego konkurenta – Paragali İbrahima Paszę. Wielki wezyr był najbliższym przyjacielem i szwagrem Sulejmana, wybitnym dowódcą wojskowym, który brał udział w bitwie pod Mohaczem, dowodził oblężeniem Wiednia i poprowadził armię w czasie I wojny turecko-perskiej. Oprócz talentów wojskowych był również zdolnym dyplomatą, który znał aż 8 języków, oraz patronem sztuki, który zgromadził wiele wspaniałych dzieł (do dziś można zwiedzać muzeum malarstwa, znajdujące się w jego dawnym pałacu). Tak zdolny i bliski sułtanowi człowiek stanowił duże zagrożenie dla wpływów Hürrem. W wyniku jej działań Ibrahima oskarżono o spisek i sam Sulejman skazał go na śmierć. 15 marca 1536 roku w Konstantynopolu wielki wezyr został uduszony przez niemych katów.
Kolejną ofiarą Roksolany został w 1553 książę Mustafa – najstarszy z synów sułtana (urodzony ze wspomnianej wcześniej wygnanej żony Mahidevran), który miał duże szanse na objęcie tronu. Przy pomocy Rüstema Paszy udało się jej przekonać władcę, że Mustafa planuje przewrót. Księcia, który podczas wyprawy wojennej przeciw Persji przybył do obozu Sulejmana, zaatakowali strażnicy w namiocie ojca. Po długiej walce Mustafa został uduszony cięciwą łuku. Wraz z niedoszłym następcą tronu zamordowano również sułtańskiego wnuka - małoletniego Mehmeta. Hürrem miała jednak ważny powód, aby postępować w ten bezduszny sposób. Jej dzieciom groziło śmiertelne niebezpieczeństwo. W systemie politycznym państwa Osmanów panowało przyzwolenie dla mordowania braci władcy, jako potencjalnych wichrzycieli i pretendentów do władzy. Jeśli więc Mustafa zostałby sułtanem, wszyscy synowie Hürrem zostaliby prawdopodobnie poduszeni. Roksolanie udało się osiągnąć swój cel - zapewniła tron jednemu ze swych potomków. Po śmierci Sulejmana Wspaniałego w roku 1566 jego następcą zostanie Selim II, zwany Opojem (przydomek nie przypadkowy – Selim II był złym władcą). Sułtanka nie dożyła już jednak tego momentu. Hürrem zmarła 15 kwietnia 1558 roku i została pochowana przy meczecie Sulejmana w Stambule. Z pozostałych synów (nie licząc już zmarłego w dzieciństwie Abdullaha) Mehmed zmarł jeszcze w 1543, Dżihangir zginął 1553 podczas tej samej wyprawy na Persję, w czasie której zamordowano Mustafę, a Bajazyda stracono w 1562 roku.
Postać Roksolany od wieków jest chętnie wykorzystywanym motywem w literaturze i sztuce. Już sam Sulejman Wspaniały pisał na jej cześć wiersze. Oprócz wspomnianej wcześniej francuskiej operetki Hürrem została bohaterką między innymi symfonii C-dur Haydna z 1777. W Polsce sukces „Wspaniałego Stulecia” nie jest pierwszym przypadkiem, gdy osoba sułtanki cieszy się dużym zainteresowaniem. W roku 1925 Wanda Melcer-Rutkowska wydała opowiadanie pod tytułem „Sułtan i niewolnica: (Soliman Wspaniały i Roksolana)”. Zamknięta w około 60 - stronnicowej książeczce opowieść spisana została na podstawie historycznych relacji i wrażeń z podróży do Turcji samej autorki. Spotkać w niej można wiele postaci znanych z serialu, między innymi Sulejmana, Ibrahima, Mustafę czy Hafizę. Choć nieco już wiekowa, pozycja ta jest zdecydowanie godna polecenia wszystkim oddanym fanom tureckiego hitu eksportowego -zwłaszcza, że często rzuca zupełnie nowe światło na niektóre wątki i bohaterów.
Autorem tekstu Roksolana. Świat u stóp kobiety jest Mateusz Balcerkiewicz. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Harem był nie tylko przybytkiem rozkoszy. Jak wyglądało życie żon i konkubin sułtana?Czytaj też:
Jedna z najpotężniejszych kobiet w historii Imperium Osmańskiego. Kim była Sułtanka Kösem?