Wynalazca, drukarz, filozof… a także ojciec założyciel USA. Kim był Benjamin Franklin?

Wynalazca, drukarz, filozof… a także ojciec założyciel USA. Kim był Benjamin Franklin?

Dodano: 

Franklin wymyślił też okulary dwuogniskowe, których można było z powodzeniem używać podczas patrzenia na bliskie i dalekie obiekty. Przypisuje mu się również wynalezienie krzesła bujanego i próbę zmianę alfabetu, by pozbyć się z niego liter, które uważał za zbędne. Nadał on również ostateczny sznyt harmonijce szklanej, na którą muzykę pisali Beethoven i Mozart.

Jego osiągnięcia naukowe przyczyniły się do nadania mu tytułów z Harvardu, Yale oraz Oxfordu. On sam miał niebagatelny wpływ na założenie Academy of Philadelphia, będącej dziś uniwersytetem.

Polityk

Benjamin Franklin bardzo szybko awansował wśród polityków Filadelfii. W 1748 r. stał się członkiem rady miejskiej, a w 1749 r. sędzią pokoju (sędzia niskiej instancji, mogący udzielać ślubów i orzekać w drobnych sprawach). W 1751 r. został członkiem Zgromadzenia Filadelfii, do którego wybierano go corocznie przez 13 lat. W 1766 r. został poczmistrzem generalnym Ameryki Północnej.

Gdy w 1757 r. rozpoczęła się wojna między Francuzami a Indianami, wezwał kolonie do stworzenia związku obronnego (Plan of Union), jednak nie znalazł posłuchu wśród reprezentantów innych kolonii. Franklin został wyznaczony jako agent kolonii w Anglii – w tym celu udał się do Londynu na negocjacje z rodziną Penn, zabierając ze sobą syna Williama i zostawiając żonę i dziecko. Powrócił do Filadelfii w 1762 roku, a William został mianowany królewskim gubernatorem, w czego zaaranżowaniu pomogły polityczne koneksje ojca. Po nieuzyskaniu przez Franklina mandatu Zgromadzenia, udał się do Londynu sam, gdyż jego żona odmówiła opuszczenia Ameryki.

Po powrocie z Anglii stosunki między Londynem a koloniami uległy napięciu, głównie za sprawą aktu stemplowego z marca 1765 r., który miał nakładać specjalny podatek na wszystkie drukowane materiały używane przez kolonie. Ponieważ Franklin nabywał stemple do swojej działalności wydawniczej, a dystrybutorem pieczęci Pensylwanii był jego przyjaciel, oskarżono go o wspieranie podatku. Pogłoskom takim położył on kres w płomiennej mowie przed parlamentem, która przyczyniła się do zniesienia podatku w 1766 r.

Franklin przekazał do wiadomości publicznej listy gubernatora prowincji Massachusetts, Thomasa Hutchinsona, który zachęcał do użycia siły wobec niepokornych kolonii. Został za to usunięty z urzędu poczmistrza, żarliwie angażując się w amerykańską sprawę narodową. Nawet pochłonięty sprawami wagi państwowej nie utracił on jednak nic ze swojej ciekawości naukowca. Badania dotyczące długości podróży z Ameryki do Anglii (zwłaszcza dłuższa podróż powrotna), oparte o pomiary temperatury oceanu, doprowadziły go do odkrycia Golfsztromu.

W 1775 r. polityk został nominowany do drugiego Kongresu Kontynentalnego i otrzymał tytuł pierwszego generalnego poczmistrza kolonii. W 1776 r. został jednym z pięciu sygnatariuszy Deklaracji Niepodległości. Zaangażowanie w sprawę narodowowyzwoleńczą miało zły wpływ na relację z synem – gdy Williama uwięziła milicja New Jersey, Benjamin podjął decyzję o braku interwencji. Wkrótce został oddelegowany do Francji, gdzie miał negocjować traktat o zbrojne wsparcie sprawy amerykańskiej.

Śmierć i dziedzictwo

Polityk zmarł 17 kwietnia 1790 r. w wieku 84 lat w Filadelfii, uskarżając się na podagrę. Swój testament sporządził na niecałe półtora roku przed swoją śmiercią.

Benjamin Franklin jest jednym z trzech ludzi nie sprawujących urzędu prezydenta, których uhonorowano podobizną na banknocie. Dorobku tego człowieka nie sposób scharakteryzować wyłącznie w perspektywie działań politycznych, naukowych czy wydawniczych. Mnogość jego talentów, które przeznaczył na pomoc sprawie kolonii stawia go w ścisłej czołówce największych mężów stanu Ameryki. Określenie „First American” w pełni odzwierciedla jego rolę jako patrioty i Ojca-założyciela.

Autorem tekstu Benjamin Franklin: ojciec Stanów Zjednoczonych jest Krzysztof Gońda. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.

Czytaj też:
Matka, żona... a także dyplomatka. Losy drugiej córki Kazimierza Jagiellończyka