Król, który został wybrany na polski tron dwa razy. Rocznica jego pierwszej elekcji

Król, który został wybrany na polski tron dwa razy. Rocznica jego pierwszej elekcji

Dodano: 
Koronacja Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski
Koronacja Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski Źródło: Muzeum Historii Polski / domena publiczna / Bibliothèque nationale de France
12 lipca 1704 Stanisław Leszczyński został po raz pierwszy wybrany na króla Polski. Wybór potwierdził sejm elekcyjny, zwołany w szwedzkim obozie wojskowym pod Warszawą.

Już w połowie 1703 roku za staraniem Stanisława Leszczyńskiego zawiązana została wymierzona w panującego Augusta II konfederacja. Początkowo nazywana wielkopolską, w lutym 1704 zmieniła się w konfederację generalną warszawską. W czasie zjazdu warszawskiego zimą 1704 roku konfederacja zdetronizowała Sasa i ogłosiła bezkrólewie. Wśród konfederatów znajdował się także syn Jana II Sobieskiego, Jakub Ludwik Sobieski, pretendent do tronu, oficjalnie wskazany na kandydata przez królów Prus i Szwecji. Plany te pokrzyżował jednak August II, którego wojska pojmały królewicza i więziły aż do 1706 roku. W tym czasie konfederaci zdecydowali się na elekcji tymczasowo powierzyć tron Stanisławowi Leszczyńskiemu.

Leszczyński, ówczesny wojewoda poznański, przekonał do siebie króla Karola, a ten wysunął jego kandydaturę na nowego władcę Polski. Panujący jeszcze wtedy król August II nie miał jednak zamiaru abdykować i zawiązał konfederację sandomierską. W maju ogłosił pospolite ruszenie obronne, a następnie w imieniu Rzeczypospolitej zawiązał sojusz z Rosją i tym samym Rzeczpospolita znalazła się oficjalnie w stanie wojny ze Szwecją. W kraju rozpoczęła się wojna domowa między zwolennikami Leszczyńskiego i Sasa.

Elekcja Stanisława Leszczyńskiego

12 lipca 1704 roku został zwołany uzurpatorski sejm elekcyjny, zorganizowany w szwedzkim obozie wojskowym pod Warszawą. Tam potwierdzono wybór Stanisława Leszczyńskiego na Króla Polski. Proklamacji nie dokonał – jak należało – prymas Polski, lecz biskup poznański, Mikołaj Święcicki, który zapłacił za to później uprowadzaniem i uwięzieniem w Budziszynie przez Augusta II.

Wewnętrzna wojna trwała dalej – August II odbił Warszawę, szybko jednak musiał się wycofać do Saksonii. Powrócił do Polski następnego roku, ale nie udało mu się uzyskać z powrotem władzy, nawet mimo poparcia większości senatorów.

4 października 1705 roku, Stanisław Leszczyński i jego żona Katarzyna Opalińska zostali koronowani na króla i królową Polski. Proklamacji w kolegiacie św. Jana Chrzciciela w Warszawie dokonał arcybiskup lwowski Konstanty Józef Zieliński. Nawet wtedy jeszcze panowanie Leszczyńskiego budziło sprzeciw wielu – nie miał ani majątku, ani armii, co sprawiało, że był marionetką, praktycznie całkowicie zależną od swojego protektora, Karola XII. Przez kolejnych jedenaście miesięcy po oficjalnej koronacji Leszczyńskiego, August II wciąż nie abdykował. Ostatecznie zrobił to we wrześniu 1706 roku, na mocy pokoju w Altranstädt.

Porozumienie zawarte w Altranstädt nie przyniosło jednak pokoju. Następne trzy lata naznaczone były kolejnymi starciami, nie tylko między samymi zwolennikami obu żyjących władców, ale i między walczącymi na terenie Rzeczypospolitej królem szwedzkim Karolem XII i carem Piotrem Wielkim. Także koniec pierwszego okresu panowania Stanisława Leszczyńskiego zakończył się wraz z klęską szwedzkiej armii pod Połtawą 8 lipca 1709 roku: król Polski uciekł razem ze szwedzkim władcą do Turcji. Władzę w Rzeczypospolitej przejął z powrotem August II.

Kolejny raz Leszczyński został wybrany na króla 12 września 1733 w Warszawie. Jednak w wyniku wojny o sukcesje Polską, król Stanisław Leszczyński zrzekł się tronu i do końca życia przebywał we Francji. Zmarł 5 lutego 1766 roku.

Tekst Podczas elekcji Stanisław Leszczyński wybrany został królem Polski został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0

Czytaj też:
Piastowski książę, który dążył do zjednoczenia Polski. Niedługo po koronacji został zamordowany