31 sierpnia 1980 roku Lech Wałęsa w imieniu strajkujących oraz Mieczysław Jagielski w imieniu komunistycznego rządu podpisali najważniejsze z czterech porozumień sierpniowych – porozumienie kończące strajk w Stoczni Gdańskiej. Dzień wcześniej podpisano porozumienie w Szczecinie, 3 września w Jastrzębiu-Zdroju oraz 11 wrześnie w Hucie Katowice.
Robotnicy z Gdańska 17 sierpnia ustalili postulaty, które Maciej Grzywaczewski i Arkadiusz Rybicki spisali na traserskich sklejkach. Tablice zostały wyeksponowane nad bramą nr 2 Stoczni. Obecnie są one wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO
21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z 17 sierpnia 1980
- Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych, wynikająca z ratyfikowanej przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej wolności związkowych.
- Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym.
- Przestrzegać zagwarantowaną w Konstytucji PRL wolność słowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.
- a) przywrócić do poprzednich praw: – ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976, – studentów wydalonych z uczelni za przekonania, b) zwolnić wszystkich więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jana Kozłowskiego, Marka Kozłowskiego), c) znieść represje za przekonania.
- Podać w środkach masowego przekazu informację o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz publikować jego żądania.
- Podjąć realne działania mające na celu wyprowadzenie kraju z sytuacji kryzysowej poprzez: a) podawanie do publicznej wiadomości pełnej informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej, b) umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom społecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform.
- Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział w strajku wynagrodzenie za okres strajku jak za urlop wypoczynkowy z funduszu CRZZ.
- Podnieść wynagrodzenie zasadnicze każdego pracownika o 2000 zł na miesiąc jako rekompensatę dotychczasowego wzrostu cen.
- Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.
- Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko i wyłącznie nadwyżki.
- Wprowadzić na mięso i przetwory kartki – bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku).
- Znieść ceny komercyjne i sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym.
- Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej, oraz znieść przywileje MO, SB i aparatu partyjnego poprzez: zrównanie zasiłków rodzinnych, zlikwidowanie specjalnej sprzedaży itp.
- Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 50 lat, a dla mężczyzn do lat 55 lub [zaliczyć] przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek.
- Zrównać renty i emerytury starego portfela do poziomu aktualnie wypłacanych.
- Poprawić warunki pracy służby zdrowia, co zapewni pełną opiekę medyczną osobom pracującym.
- Zapewnić odpowiednią liczbę miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących.
- Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres trzech lat na wychowanie dziecka.
- Skrócić czas oczekiwania na mieszkanie.
- Podnieść diety z 40 zł do 100 zł i dodatek za rozłąkę.
- Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie 4-brygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.
Strajk, który rozlał się na cały kraj i doprowadził do powstania NSZZ „Solidarność' rozpoczął się 16 sierpnia. Warto jednak przypomnieć, że akcja protestacyjna w Gdańsku trwała od 14 sierpnia i początkowy strajk w obronie zwolnionych z pracy rozpoczęty przez działaczy Wolnych Związków Zawodowych przekształcił się w ten, który znamy z kart historii jako „solidarnościowy”. Na łamach „Wprost” w 2005 roku o tym pierwszym pisał Sławomir Cenckiewicz, aktualny członek kolegium IPN oraz p.o. dyrektora Centralnych Archiwów Wojskowych.
Czytaj też:
Powstanie gdańskie