Dziś rano prezydent Andrzej Duda złożył kwiaty pod Pomnikiem Poległych i Pomordowanych na Wschodzie. W ramach obchodów rocznicy agresji sowieckiej na Polskę i Dnia Pamięci Ofiar Agresji Sowieckiej, o godzinie 13.00 na placu apelowym Katyńskiego-Oddziału Martyrologicznego Muzeum Wojska Polskiego odbyła się msza święta z udziałem Antoniego Macierewicza. Po nabożeństwie złożone zostały kwiaty w Epitafium Katyńskim, a następnie minister obrony narodowej spotkał się z Rodzinami Katyńskimi. Uroczystości zakończy Apel Pamięci, który odbędzie się o godzinie 17.00 przed Pomnikiem Poległych i Pomordowanych na Wschodzie.
W tym dniu, dokładnie 78 lat temu, ziścił się plan dwóch totalitarnych reżimów, którego celem było unicestwienie Polski na dwóch frontach. Zgodnie z paktem Ribbentrop-Mołotow, podpisanym 23 sierpnia przez ministrów spraw zagranicznych III Rzeszy i Związku Radzieckiego, Armia Czerwona zaatakowała Polskę, zajmując jej wschodnie województwa na linii rzek Narew-Wisła-San.
Jak twierdzi prof. T. Gąsowski w wywiadzie przeprowadzonym przez PAP, opór stawiany 17 września przez armię polską, przede wszystkim żołnierzy z Korpusu Ochrony Pogranicza, był symboliczny. Brakowało mu organizacji, gdyż władze II RP były zaskoczone atakiem ze wschodu. Przypuszcza się, że w walce z agresorem poległo około 2,5 tysiąca wojskowych i policjantów. Żołnierzom broniącym Grodna udało się nawet częściowo zatrzymać ofensywę sowiecką, przewaga liczebna przeciwnika była jednak zbyt duża.
Sierpniowy pakt nie był jedyną umową zawartą pomiędzy III Rzeszą a ZSRR. 28 września 1939 r. podczas wizyty Ribbentropa w Moskwie podpisano Traktat Sowiecko-Niemiecki o Granicy i Przyjaźni, zwany też II paktem Ribbentrop-Mołotow. Zgodnie z propozycją Stalina przeprowadzona została korekta podziału terytorialnego ziem polskich. Granica pomiędzy ZSRR a III Rzeszą przebiegać miała odtąd wzdłuż linii rzek San-Bug-Narew-Pisa. W efekcie wschodnia część województwa warszawskiego oraz całe lubelskie znalazły się pod kontrolą III Rzeszy, ZSRR zyskiwał Litwę do swej sfery wpływów jako rekompensatę.
W wyniku podziału Polski ZSRR zagarnął obszar o powierzchni ponad 190 tys. km kw. z ludnością liczącą ok. 13 mln. Był to początek sowieckich prześladowań, grabieży, wywózek na Syberię ponad miliona Polaków oraz bestialskiego zamordowania około 23 tysięcy polskich oficerów i policjantów w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Na trwałe poza granicami Polski znalazły się takie miasta jak Wilno, Lwów, Grodno czy Tarnopol.