W 1788 roku rozpoczyna się kariera polityczna Maksymiliana Robespierre – najpierw jako deputowanego Stanu Trzeciego, a następnie jako przywódcy Klubu Jakobinów, od początku jego powstania w 1789 r. w Paryżu. Kiedy 10 sierpnia 1792 r. obalono monarchię, został wybrany na członka Konwentu Narodowego i zaczął swe działania od udziału w procesie króla, wygłaszając wielką mowę za skazaniem go na śmierć. W latach 1793-94 stanął na czele Komitetu Ocalenia Publicznego, który sprawował najwyższą władzę w sprawach wojny, pokoju, kontrrewolucji oraz nominacji generałów i ministrów.
Radykalne reformy społeczne Komitetu mają zastosowanie w życiu publicznym nawet do dzisiaj: wprowadził stałe maksymalne ceny i płace, by nie były zawyżane, opodatkował ludzi bogatych, wprowadził cywilne śluby i pogrzeby. Za jego rządów opracowano także kalendarz rewolucyjny, którego powstanie 5 października 1794 r. wymierzone było w Kościół katolicki.
Zgodnie z nowymi zasadami lata liczono od 22 września 1792 r., tj. od daty ustanowienia pierwszej republiki francuskiej. Długość roku pozostała ta sama co w kalendarzu gregoriańskim – 12 miesięcy po 30 dni plus 5 dodatkowych dni świątecznych. Co czwarty rok miał być przestępny, dodając jeden dodatkowy „Dzień Sankiulotów”, czyli świąteczny.
Bezkompromisowość moralna Robespierre’a szła w parze z bezwzględnością, jaką się charakteryzował jako dyktator i krwawy pogromca frakcji opozycyjnej, podejrzewający wszystkich o zdradę stanu, poglądów i jego samego. We wrześniu 1793 roku uchwalono tzw. prawo o podejrzanych, do których zaliczono wszystkich księży niezaprzysiężonych nowej władzy, całą szlachtę, emigrantów oraz ich rodziny, a także wszystkich tych, którzy w jakikolwiek sposób okazywali swą sympatię dla monarchii lub okazali się wrogami rewolucji.
Powszechnie za cnotę, a nawet obowiązek, uznano donosicielstwo. W ciągu niecałych czterech miesięcy wymordowano ponad cztery tysiące osób uznanych za wrogów. Z jego inicjatywy został ścięty m.in. Georges Danton – również jeden z przywódców radykałów podczas Rewolucji Francuskiej. Po usunięciu swych wszystkich przeciwników, Robespierre stał się faktycznym dyktatorem Francji.
Maksymilian Robespierre zgilotynowany
Liczne egzekucje i pogarszające się warunki gospodarcze wywołały coraz większą niechęć społeczeństwa do rządów jakobinów i samego Robespierre’a. 8 thermidora (czyli 26 lipca) dyktator wygłosił wielką mowę, w której padały liczne oskarżenia o korupcję, marnotrawienie rządowych pieniędzy, wreszcie zdradę ideałów rewolucyjnych.
Po tym wystąpieniu jego przeciwnicy zmobilizowali się i następnego dnia wystąpili z wnioskiem o aresztowanie Robespierre’a i jego współpracowników. Wszyscy aresztowani zostali skazani na śmierć bez sądu i zgilotynowani na Placu Rewolucji 28 lipca 1794 r. Oprócz Robespierre’a stracono wtedy 20 osób.
Artykuł zatytułowany Ścięcie Maksymiliana Robespierre pierwotnie został opublikowany na stronie Muzeum Historii Polski. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Zanim zapłonął Wołyń... Rzeź humańska, czyli bestialski mord Polaków i Żydów na Ukrainie