Pierwsze lata powojennej Polski naznaczone były nieustanną walką proradzieckich działaczy komunistycznych o całkowite wyeliminowanie ze sceny politycznej przeciwników zależności od ZSRR. Na początku poradzono sobie z PSL, które po ucieczce Mikołajczyka zostało wewnętrznie rozbite, a po połączeniu ze Stronnictwem Ludowym i wejściu wraz z nim w skład Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego straciło właściwie znaczenie.
Następnie pozbyto się skrzydła dopuszczające pewną samodzielność polskiej drogi w ramach samej komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej. Czołowi „internacjonaliści” jak Bolesław Bierut, Jakub Berman, Hilary Minc doprowadzili do usunięcia Władysława Gomułki i jego stronników, oskarżając ich o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne.
Pozostała jeszcze najsilniejsza lewicowa siła przedwojennej Polski - Polska Partia Socjalistyczna, tradycyjnie daleka od czystych idei komunistycznych. PPR zaczęła lansować opinię, że klasa robotnicza może mieć tylko jednego reprezentanta. Dodatkowo podkreślano dawne antyradzieckie poglądy działaczy PPS, poczytywane za błędne w obecnej sytuacji.
W końcu udało się wymusić na przywódcach PPS połączenie z PPR w celu stworzenia jednorodnej siły politycznej. Przy okazji usunięto z szeregów socjalistów znaczną liczbę działaczy mogących „zagrażać spójności ideowej”. W tym samym czasie znacznie powiększono szeregi PPR, doprowadzając do poważnej dysproporcji w liczebności członków obu partii.
Dlatego też w wyniku zjazdu zjednoczeniowego w grudniu 1948 r. PPR wchłonęła PPS, przekształcając się w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą.
Ideałem miało być wprowadzenie w Polsce systemu monopartyjnego. Nie było to jednak takie proste ze względu chociażby na tradycyjną dla Polaków polaryzację partyjną, dlatego też pozostawiono inne, całkowicie fasadowe organizacje, jak Stronnictwo Demokratyczne czy Zjednoczone Stronnictwo Ludowe - żadne jednak z nich nie zostało nazwane partią. Od tej pory aż do 1989 r. niepodzielne rządy w Polsce sprawowała jedna siła polityczna - PZPR.
Autorem tekstu Powstanie PZPR jest M. G.-K.. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.