Jan Piwnik „Ponury”, najbardziej znany polski „cichociemny” urodził się w 1912 roku w chłopskiej rodzinie. W ostatnich latach II RP wstąpił do Policji Państwowej, służąc na prowincjonalnym posterunku na Wołyniu, aby następnie przejść do szkoły policyjnej w Golędzinowie. Oddział interwencyjny tej ostatniej służył w latach 30. do rozpędzania zamieszek oraz strajków w stolicy. W kampanii wrześniowej Piwnik służył w zmotoryzowanych oddziałach policyjnych, walcząc m.in. na Śląsku i Lubelszczyźnie. 23 września oddział przekroczył granicę polsko-węgierską.
Na Węgrzech Piwnik znalazł się w obozie internowania, jednak uciekł z niego już wiosną następnego roku. Przez Jugosławię i Włochy udało mu się dostać do Francji, gdzie zdążył wziąć udział w wojnie francusko-niemieckiej. Wokół siebie zgromadził polskich żołnierzy z różnych rozbitych oddziałów, których bezpiecznie powiódł do Wielkiej Brytanii na jednym z ostatnich stateczków odpływających do tego kraju z wybrzeża francuskiego.
Szybko okazało się, że nie jest zwykłym żołnierzem. Ze służby w artylerii przesunięto go do jednostek spadochronowych i tam dostrzeżono w nim kandydata na „cichociemnego” – komandosa zrzucanego do okupowanego kraju dla prowadzenia działań dywersyjnych i partyzanckich. 10 października 1941 r. Jan Piwnik został żołnierzem Związku Walki Zbrojnej, składając przysięgę obowiązującą w tej organizacji. W miesiąc później zrzucono go na spadochronie do kraju.
Legendarne akcje „Ponurego”
Działania Piwnika prowadzone były ze zmiennym szczęściem. Latem 1942 roku aresztowała go niemiecka żandarmeria, w czasie wykonywania obowiązków związanych z akcją „Wachlarz”. Udało mu się jednak uciec z więzienia i na jesieni tego samego roku zaczął szkolić żołnierzy AK w zakresie dywersji.
W styczniu 1943 r. „Ponury” dowodził akcją skutecznego odbicia trzech żołnierzy AK z więzienia w Pińsku, za co odznaczono go krzyżem Virtuti Militari. Wiosną 1943 r. uzyskał zgodę na sformowanie oddziału partyzanckiego na Kielecczyźnie. Stworzone przez niego oddziały zajęły się zwalczaniem niemieckich konfidentów oraz pospolitego bandytyzmu w Świętokrzyskim.
Prowadzone przez niego brawurowe akcje przyczyniły się jednocześnie do nasilenia terroru hitlerowskiego wymierzonego w mieszkańców świętokrzyskich miejscowości. To z kolei przyczyniło się do przeniesienia go na Nowogródczyznę, gdzie wszedł on w skład oddziałów dowodzonych przez Macieja Kalenkiewicza „Kotwicza”. Podczas jednej z akcji przeciwko niemieckim posterunkom, 16 czerwca 1944 r. Piwnik poniósł śmierć.
Został pochowany na wiejskim cmentarzu we wsi Wawiórka. W czerwcu 1988 roku jego szczątki zostały uroczyście pochowane w ścianie klasztoru cystersów w Wąchocku.
Autorem tekstu Polscy partyzanci: 10 postaci, które warto poznać! jest Michał Przeperski. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Lądowanie w Normandii i pływające czołgi. Czym były dziwadła Hobarta?