Roman Dmowski. Kim był ojciec polskiego ruchu narodowego?

Roman Dmowski. Kim był ojciec polskiego ruchu narodowego?

Dodano: 
Roman Dmowski
Roman Dmowski Źródło: Wikimedia Commons / domena publiczna
Roman Dmowski, gdy zapytano go kiedyś jak widzi szansę na poprawę relacji z Ignacym Paderewskim, miał odpowiedzieć: „Trzeba udusić panią Paderewską”. Słynący z nietuzinkowego poczucia humoru mąż stanu odegrał jedną z kluczowych ról w procesie odzyskiwania niepodległości przez Polskę.

Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 roku w podwarszawskiej wsi Kamion (obecnie teren Warszawy), jako syn właściciela niewielkiej firmy brukarskiej. Jego rodzina od strony matki pieczętowała się niegdyś herbem Pobóg, utraciła jednak szlachectwo z powodu zajęcia się garbarstwem. Miał sześcioro rodzeństwa – dwie siostry, dwóch braci, oraz zmarłych w okresie niemowlęctwa brata i siostrę, których imiona pozostają nieznane. Rodzinę nękały choroby. Siostra przyszłego polityka Maria zmarła mając zaledwie 18 lat, Jadwiga zaś w wieku 27 lat. Sam Dmowski w młodości również wiele chorował, jednak zarówno jemu, jak i braciom Julianowi i Wacławowi udało się dożyć starości. W wieku 11 lat zapisano go do III Gimnazjum w Warszawie, gdzie w 1881 roku jako siedemnastoletni chłopak założył razem z kolegami samokształceniową tajną organizację uczniowską o nazwie „Strażnica”. Jej celem był bierny opór przed rusyfikacją poprzez organizowanie tajnych wykładów z języka polskiego, literatury, historii i geografii polskiej.

Roman Dmowski: działalność w młodości

Funkcjonowanie koła prawdopodobnie zostało niewykryte, ponieważ Dmowski bez przeszkód we wrześniu 1886 roku rozpoczął naukę na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Co może zaskakiwać, nie zaczął studiów na żadnym z kierunków związanych z polityką – jego wybór padł na wydział fizyczno-matematyczny. W trakcie studiów przyłączył się do organizacji niepodległościowej Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, szybko awansując w jej strukturach – już po roku objął w niej kierownictwo. W grudniu 1889 roku przyjęto go do Ligi Polskiej, zrzeszającej działaczy w kraju i za granicą, a w 1890 roku rozpoczął współpracę z tygodnikiem „Głos”. W 1891 roku zorganizował w Warszawie wielką patriotyczną manifestację z okazji stulecia Konstytucji 3 Maja. W tym samym roku po ukończeniu studiów na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim kontynuował naukę w Paryżu.