Już w marcu 1940 roku Niemcy zaczęli przygotowywać się do ogrodzenia terenu dzielnic zamieszkałych w większości przez ludność żydowską od innych dzielnic Warszawy. Jako pretekst do oddzielania Żydów mówiono o powstrzymaniu epidemii tyfusu, który według nazistowskiej propagandy miał rozprzestrzeniać się w częściach miasta zamieszkałych głównie przez Żydów.
Jako bezpośredni pretekst do utworzenia getta niemiecka propaganda wskazywała także na antyżydowskie napady, pobicia oraz demolowanie i rabowanie żydowskich mieszkań i sklepów, opisywane jako pogrom. Do największych antyżydowskich zajść doszło w Warszawie za przyzwoleniem i najprawdopodobniej z inspiracji Niemców w czasie świąt wielkanocnych, między 22 a 27 marca 1940 roku. W ich wyniku propaganda nazistowska zaczęła wskazywać na konieczność ochrony Żydów przed Polakami.
Powstanie getta w Warszawie i zamknięcie jego granic
„Antyepidemiczny” mur wokół części miasta najliczniej zamieszkałych przez Żydów zaczął powstawać w kwietniu 1940 r. Formalnie decyzję o powstaniu getta, nazywanego przez propagandę niemiecką „żydowską dzielnicą mieszkaniową” wydano 2 października 1940 r. Od tej pory wszyscy Żydzi z Warszawy i okolic musieli zamieszkać na terenie getta. Teren ten musieli z kolei opuścić wszyscy nieżydowscy mieszkańcy stolicy.
Za murami getta poczatkowo znalazło się około 400 tys. Żydów, w tym 138 tys. przesiedleńców. Z kolei 113 tys. Polaków musiało opuścić swoje mieszkania i zamieszkać w innych dzielnicach Warszawy. Ostatecznie granice getta zamknięto w nocy z 15 na 16 listopada 1940 roku.
W dniu zamknięcia getta jego granice przebiegały ulicami: Wielką, Bagno, placem Grzybowskim, Rynkową, Zimną, Elektoralną, placem Bankowym, Tłomackie, Przejazd, Nalewki, granicą Ogrodu Krasińskich, Świętojerską, Freta, Sapieżyńską, Konwiktorską, Stawki, Dziką, Okopową, Towarową, Srebrną i Złotą.
Getto warszawskie i jego likwidacja
Od 15 października 1941 r za opuszczenie getta groziła kara śmierci. Największymi problemami, które dotykały zamkniętych w nim Żydów były głód, choroby zakaźne, tragiczna sytuacja sanitarna i niewolnicza praca. Do lipca 1942 r. zmarło w getcie w sumie 92 tys. osób.
Po tym jak 20 stycznia 1942 roku Niemcy zdecydowali podczas Konferencji w Wannsee o wymordowaniu wszystkich Żydów na podległych im terytoriach, zaczęto tworzyć obozy zagłady. Deportacja z getta w Warszawie do niemieckich obozów w Treblince rozpoczęła się 22 lipca 1942 r. W ciągu dwóch miesięcy zgładzono prawie 300 tys. warszawskich Żydów. Obszar getta zmniejszono, pozostawiając w nim ok. 60 tys. osób wykorzystywanych do pracy w niemieckich zakładach.
Ostateczna likwidacja getta rozpoczęła się 19 kwietnia 1943 r. Wtedy też wybuchło powstanie w getcie, które trwało do maja 1943 r. Powstanie zostało brutalnie stłumione przez niemieckich żołnierzy. 16 maja 1943 r Niemcy symbolicznie wysadzili wielką synagogę na Tłomackiem.
Czytaj też:
Wiedzieli, że zginą, więc chwycili za broń. Historia i pamięć powstania w getcie warszawskim