Mikołaja I rządził w Polsce od grudnia 1825, po śmierci swojego starszego brata cara Aleksandra I. Jego koronacja w 1829 roku w Warszawie była związana z konfliktem rosyjsko-tureckim, który wybuchł we wrześniu 1828 r. Przyczyną tego było niedotrzymanie postanowień pokojowych przez Turcję (niewycofanie wojsk z Księstw Naddunajskich) oraz, jak się wydaje w większym stopniu, wybuch powstania w Grecji, stwarzający możliwości poszerzenia wpływów rosyjskich na południu. Początkowo wojska rosyjskie odnosiły same klęski.
Car, chcąc uzyskać wsparcie Polaków z Królestwa Polskiego, dysponujących znakomitą armią, jak można przypuszczać stojącą na wyższym poziomie od armii imperium, próbował zyskać jej wsparcie różnymi, zwykle pustymi gestami, np. przesyłając do Warszawy chorągwie i armaty tureckie zdobyte pod Warną, co propagandowo było przedstawiane jako pomsta za śmierć króla Władysława Warneńczyka. Elity Królestwa dobrze zdawały sobie sprawę, że są to nic nieznaczące gesty, domagając się realny działań.
Koronacja na króla Polski
Minister Skarbu Królestwa Polskiego Franciszek Drucki-Lubecki przekonał Mikołaja, by koronował się na króla Polski nie w Petersburgu, ale w Warszawie oraz żeby złożył przysięgę na konstytucję. Mieszkańcy Królestwa mieli również nadzieję, że car dotrzyma obietnicy i w końcu zwoła Sejm.
Car zgodził się na to. Jego Koronacja odbyła się 24 maja 1829 r. w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego. Wraz z carem koronowana została jego żona cesarzowa Rosji Aleksandra Fiodorowna.
Co ważne, to nie prymas Królestwa Polskiego arcybiskup Jan Paweł Woronicz koronował cara na polskiego króla. To sam Mikołaj I odebrał koronę od prymasa i samodzielnie się koronował. Następnie koronował swoją żonę Aleksandrę
Jednak już kilka dni po koronacji, Mikołaj mianował, wbrew zapisom konstytucji sześciu nowych senatorów spośród swoich zwolenników. Z Królestwa nie zostali również odwołani Wielki Książę Konstanty i komisarz carski przy Radzie Stanu Królestwa Polskiego Nikołaj Nowosilcow; przekreślone zostały także nadzieje Polaków na przyłączenie do Królestwa ziem bezpośrednio wcielonych do Rosji.
Plany zamachu
W reakcji na te decyzje zrodził się plan zabójstwa, przekształcony później w plan aresztowania cara w trakcie jego pobytu w Warszawie. Pomysłodawcami byli hrabia Tytus Działyński (pośredniczący w kontaktach z elitami politycznymi Królestwa) oraz Adam Górowski, który w celu zorganizowania zamachu nawiązał w grudniu 1828 r. kontakt ze sprzysiężeniem podchorążych Piotra Wysockiego. Plan zakładał wzięcie do niewoli lub zabójstwo cara na Placu Saskim, w czasie defilady wojska, co miało stać się początkiem powstania.
Ostatecznie do jego realizacji jednak nie doszło. Warto dodać, że Górowski, wówczas zwolennik najradykalniejszego rozwiązania (według jego relacji kompania podchorążych do końca w czasie parady czekała na rozkaz do rozpoczęcia akcji), kilka lat później stał się wielkim piewcą sławy Imperium Rosyjskiego. Za swoją książkę La civilisation et la Russie z 1840 r. otrzymał od cara tysiąc rubli w srebrze i awans w tabeli rang.
Kwestii spisku przeciwko carowi Mikołajowi został poświęcony „Kordian” autorstwa Juliusza Słowackiego, jedno z największych dzieł polskiego romantyzmu.
Powstanie, w którego trakcie car został zdetronizowany przez Sejm, wybuchło 29 listopada 1830 roku.
Autorką tekstu W Warszawie odbyła się koronacja cara Mikołaja I jest Ł.D. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0
Czytaj też:
Królestwo Polskie z rosyjskim carem na tronie. Półniepodległość czy państwo na niby?