Bitwa pod Salaminą to morskie starcie, które miało miejsce w 480 r. p.n.e. w trakcie II wojny grecko-perskiej. Już 10 lat wcześniej potężna Persja zajmująca Mezopotamię, Egipt i Azję Mniejszą wdała się w konflikt z Grekami, którzy wspomagali swoich rodaków buntujących się przeciw władzy imperium w licznych koloniach leżących na wybrzeżu Azji Mniejszej (współczesnej Turcji). Persowie pokonali buntowników i przygotowali wyprawę odwetową na Grecję, jednak ich armia uległa Ateńczykom w bitwie pod Maratonem.
To jednak nie był koniec wojen. W 480 roku p.n.e. następca Dariusza, perski „król królów” Kserkses sam wyruszył na czele armii na Grecję. Persja zwyciężyła w bitwie pod Termopilami, która powszechnie kojarzona jest z poświeceniem 300 Spartan (i innych wojsk pod wodza króla Leonidasa), które opóźniło posunięcia perskiej armii i umożliwiło wycofanie greckiej floty.
Następnie Persowie zajęli i spalili Ateny. Mieszkańcy miasta ewakuowali się wcześniej na wyspę Salaminę, gdzie flota pod dowództwem Ateńczyka Temistoklesa chciała podjąć bitwę.
Decydująca bitwa morska
Grecka flota ustawiła się na świetnej taktycznie pozycji w wąskiej i krętej cieśninie pomiędzy wyspą a stałym lądem. Miejsce to wybrał ateński strateg Temistokles, któremu delficka wyrocznia miała powiedzieć, by Ateńczycy „ufali swoim drewnianym murom”, co odczytano jak flotę.
Wybrane miejsce obrony umożliwiało unieszkodliwić przewagę Persów pod względem liczby i wielkości ich okrętów. Temistokles użył podstępu, aby zachęcić Kserksesa do ataku. Wysłał niewolnika, który przekazał Kserksesowi, że wśród Greków doszło do nieporozumień i część greckiej floty zamierza się wycofać, żeby wesprzeć walkę na lądzie. Persowie postanowili wykorzystać rzekome osłabienie wroga i zaatakować Greków o świcie 28 września 480 r. p.n.e.
Kserkses obserwował z brzegu atak swoich okrętów. Stłoczona perska flota nie miała możliwości manewru w cieśninie. O wyniku walki zadecydowało wyszkolenie i wola walki ścierających się ze sobą pojedynczych załóg. Bitwa zakończyła się pełnym sukcesem Greków.
Punkt zwrotny
Wygrana pod Salaminą nie oznaczała zwycięstwa w wojnie – na lądzie postała ogromna perska armia. Jednak była punktem zwrotnym. Grecy uwierzyli, że mają szanse w starciu z potężną Persją, prowadząc liczne działania na lądzie i wodzie. Sam Kserkses przed zimą odesłał flotę, a sam wrócił droga lądową do Azji.
Wkrótce wybuchło powstanie w Babilonii, które uniemożliwiło mu ewentualne powtórne osobiste wzięcie udziału w wojnie. W 479 roku doszło do bitwy pod Platejami i na przylądku Mykale, które skończyły się zwycięstwem Greków. Persowie wycofali się do Azji Mniejszej i zrezygnowali z podboju Grecji, która mogła rozwijać się ekonomicznie.
Sama zaś wojna z Persją toczyła się dalej już na terenie Azji Mniejszej pod wodzą Ateńczyków, którzy wykorzystali ją do zbudowania swojej potęgi.
Ale co z tą datą?
Bitwa pod Salaminą miała miejsce w 480 r. p.n.e., wiec pozornie może się wydawać, że było to 2501 lat temu. Dlaczego w takim razie piszemy o szczególnej liczbie 2500 lat?
Wiele osób popełnia błąd, w przypadku dat z dwóch epok dodając do siebie dwie liczby oznaczające rok. Zapomina się jednak przy tym, że w historii nie ma roku zero. A więc przed rokiem 1 n.e. był rok 1 p.n.e. Dlatego ten brakujący rok zero, trzeba po prostu odjąć, ustalając, jak dawno od naszych czasów dane wydarzenie miało miejsce w przeszłości.
Dlatego to właśnie w tym roku przypada dokładna 2500-tysięczna rocznica bitwy pod Salaminą, a wcześniej bitwy pod Termopilami. Co ciekawe, nawet greckie władze popełniły błąd, obchodząc obie rocznice w 2020 roku i wydając z okazji 2500. rocznicy specjalną monetę. Ale to nie pierwszy raz w historii, kiedy poprawność i wierność faktom przegrywa z polityką…
QUIZ:
Łatwy quiz z dat z historii Polski i świataCzytaj też:
Ateny i Peloponez – to warto zobaczyć. Archeolog poleca najciekawsze miejsca do zwiedzenia