Szwecja z sojusznikami chciała rozebrać Polskę już w XVII wieku. Dziś rocznica traktatu w Radnot

Szwecja z sojusznikami chciała rozebrać Polskę już w XVII wieku. Dziś rocznica traktatu w Radnot

Dodano: 
„Szwedzi w Polsce”, obraz Henryka Pillatiego
„Szwedzi w Polsce”, obraz Henryka Pillatiego Źródło: Wikimedia Commons / domena publiczna
Podczas potopu szwedzkiego 6 grudnia 1656 r. król szwedzki Karol X Gustaw podpisał z sojusznikami traktat w Radnot. Szwedzki władca zrezygnował z planu koronowania się na króla Polski. Zamiast tego chciał dokonać rozbioru okupowanego państwa.

Główny sojusznik Szwecji, elektor brandenburski i książę pruski Fryderyk Wilhelm, stale domagał się dla siebie zapłaty w postaci Warmii i Wielkopolski. W listopadzie 1656 r. książę otrzymał od króla szwedzkiego suwerenność na terenie Warmii i Prus Książęcych. Jednakże na swoje udziały czekali również inni stronnicy Szwedów, w tym Bogusław Radziwiłł.

Traktat w Radnot

6 grudnia w siedmiogrodzkim mieście Radnot zdecydowano się podpisać traktat rozbiorowy, przewidujący podział Rzeczypospolitej między Szwecję, Brandenburgię, Siedmiogród, Kozaczyznę (pod wodzą Bohdana Chmielnickiego) i księcia Bogusława Radziwiłła.

Sygnatariusze zobowiązali się do wspólnego ataku na Polskę, na czym szczególnie zależało Szwedom, którzy jak dotąd nie byli w stanie sami opanować całego jej rozległego terytorium. Karolowi Gustawowi przypadły Inflanty, Kurlandia, Prusy Królewskie, Kujawy, północne Mazowsze oraz Żmudź. Dla Chmielnickiego miała powstać niepodległa Ukraina, a Radziwiłł zostałby władcą terenów województwa nowogródzkiego. W końcu książę Siedmiogrodu Jerzy II Rakoczy otrzymał resztę ziem, z których planowano utworzyć królestwo polskie, z nim jako królem.

Podpisanie tego traktatu, a więc powstanie międzynarodowego sojuszu antypolskiego, istotnie zmieniło sytuację Rzeczypospolitej. Przede wszystkim zaangażowanie Siedmiogrodu po stronie Szwedów przekonało cesarza niemieckiego Ferdynanda III do jednoznacznego opowiedzenia się za Janem II Kazimierzem. Mimo że Habsburg zmarł niedługo później, Polakom udało się jednak zawiązać sojusz z jego następcą Leopoldem.

Ostatecznie, mimo wkroczenia Rakoczego na terytorium Rzeczypospolitej i rozpoczęcia czwartej ofensywy Szwedów, postanowienia traktatu z Radnot nigdy nie weszły w życie.

Artykuł Traktat w Radnot został pierwotnie opublikowany na stronie Muzeum Historii Polski. Materiał opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.

Czytaj też:
Pawłowicz wzywała Szwecję do oddania skarbów z potopu. Mamy szanse je odzyskać? Pytamy autora książki polecanej przez sędzię TK