Świat w obliczu groźby nuklearnego konfliktu. Równo 60 lat od kryzysu kubańskiego

Świat w obliczu groźby nuklearnego konfliktu. Równo 60 lat od kryzysu kubańskiego

Dodano: 
Kryzys kubański. Prezydent Kennedy podpisuje zgodę na morską „kwarantannę” Kuby
Kryzys kubański. Prezydent Kennedy podpisuje zgodę na morską „kwarantannę” Kuby Źródło: Wikimedia Commons / domena publiczna
Dokładnie 60 lat temu, w połowie października 1962 roku miał miejsce kryzys kubański. Do tej pory był to najpoważniejszy kryzys nuklearny w historii. Światu zagroził konflikt atomowy, gdy Amerykanie rozmieścili pociski w Turcji i we Włoszech, a w odpowiedzi Sowieci umieścili je na Kubie.

Według Joe Bidena „ryzyko nuklearnego armagedonu jest najwyższe od czasu kryzysu kubańskiego z 1962 roku”. Groźby Putina o możliwości użycia w Ukrainie broni atomowej wydają się potwierdzać tę ocenę. 60 lat temu udało się uniknąć światowego konfliktu. Chociaż do jego wybuchu niewiele brakowało.

Kryzys kubański. Geneza konfliktu

Po amerykańskiej interwencji w wojnie hiszpańsko-kubańskiej w 1898 roku, Kuba na stałe weszła w strefę bezpośrednich wpływów Stanów Zjednoczonych, jawiąc się jako quasi-amerykański protektorat. W następstwie II wojny światowej Stany Zjednoczone ustanowiły dyktatorski reżim, kierowany przez Batistę, silnie skorumpowany i ściśle powiązany z amerykańską mafią, która prowadziła tam swoje interesy.

W 1959 roku sytuacja na Kubie zmieniła się radykalnie wraz z triumfem partyzantów Fidela Castro. Zajęli Hawanę, stolicę wyspy, pod koniec trzyletniej walki. Przemiany społeczno-gospodarcze, które zainicjował, szkodziły ważnym amerykańskim interesom. W rezultacie Waszyngton był wobec niego nieprzejednany. Nie uzyskując żadnych ustępstw, Castro zwrócił się do Związku Radzieckiego. CIA zaś wspierała i finansowała ugrupowania przeciwne Castro.

W 1960 roku Kuba zawarła szereg umów handlowych ze Związkiem Radzieckim i ogłosiła nacjonalizację amerykańskich interesów na swoim terytorium. Stany Zjednoczone objęły Kubę embargiem handlowym i finansowym. Związek Radziecki ogłosił wówczas zamiar obrony wyspy przed jakąkolwiek agresją zewnętrzną.

W następnym roku, w 1961 roku, próba inwazji na wyspę znana jako lądowanie w Zatoce Świń przez siły anty-Castro, potajemnie wspierane przez amerykańskie tajne służby, przerodziła się w katastrofę i upokorzenie dla Stanów Zjednoczonych. Słabo poinformowana i niewystarczająco wspierana przez armię amerykańską operacja Zapata poniosła prawdziwą klęskę w dniach 17-19 kwietnia 1961 roku.