We wtorek 9 listopada w Kordegardzie. Galerii Narodowego Centrum Kultury na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie ruszyła wystawa „Enigma. Zagadka rozwiązana” przygotowana przez Muzeum Historii Polski. Na wystawie, która potrwa do 28 listopada, będzie można oglądać unikatową polską replikę niemieckiej Enigmy z czasów II wojny światowej, jeden z najcenniejszych eksponatów, który w przyszłości będzie prezentowany na wystawie stałej budowanego Muzeum Historii Polski.
Teraz, na wystawie „Enigma. Zagadka rozwiązana” polska replika została zestawiona z oryginalna niemiecką maszyną szyfrującą. To niezwykle ciekawe porównanie, bo Polacy, tworząc repliki Enigmy już w latach 30. i później w trakcie II wojny światowej, nie znali wyglądu oryginału. Konstrukcję niemieckiej maszyny odtworzyli na podstawie sposobu jej działania, odkrytego przez polskich kryptologów pracujących dla Biura Szyfrów.
Wystawę można zwiedzać od wtorku do niedzieli w godzinach 11-19. Wstęp wolny. Oprócz samej wystawy Muzeum Historii Polski zachęca do udziału w grze „Tajna Misja”, która odbędzie się 11 listopada w dwóch odsłonach: w formie gry miejskiej w Warszawie i w formie internetowej. Wystawie będą towarzyszyły również premiery dwóch podcastów oraz filmu na kanale YouTube.
„Enigma. Zagadka rozwiązana”. Unikalny eksponat na wystawie MHP
Grzegorza Rutkowskiego z Muzeum Historii Polski, jednego z kuratorów wystawy „Enigma. Zagadka rozwiązana” zapytaliśmy, co tak niezwykłego jest w przygotowanej wystawie i dlaczego złamanie szyfru Enigmy było tak wielkim osiągnięciem.
– Na wystawie „Enigma. Zagadka rozwiązana” będzie można zobaczyć jedne z nielicznych, zachowanych do tej pory obiektów, związanych ze złamaniem szyfrów Enigmy przez polski wywiad, Polacy złamali szyfr, który według zamierzeń miał być nie do złamania. To wydarzenie wpłynęło w znaczącym stopniu na przebieg II wojny światowej – mówi Rutkowski w rozmowie z „Wprost”.
Najważniejszy eksponat, który będzie można oglądać na wystawie, to unikatowa polska replika Enigmy.
– Polska replika Enigmy to maszyna szyfrująca, która została wykonana na zlecenie polskiego wywiadu. To funkcjonalna replika niemieckiej maszyny Enigma, która służyła do szyfrowania większości niemieckich depesz – tłumaczy Rutkowski. – Egzemplarz z wystawy to jedna z czterech polskich replik wyprodukowanych we Francji już po rozpoczęciu II wojny światowej. Łącznie z wykonanymi przed wojną replikami, było ich łącznie 50-60 egzemplarzy, których niemal wszystkie zostały zniszczone w 1939 r. Jest to więc obiekt unikatowy – podkreśla nasz rozmówca z Muzeum.
Polscy inżynierowie odtworzyli maszynę, której nawet nie widzieli na oczy
Polska replika Enigmy jest materialnym świadectwem niezwykłego wkładu polskich kryptologów w złamanie kodu niemieckiej Enigmy. Pracownicy Biura Szyfrów dokonali tego już w 1932 roku.
– Polacy dokonali przełomu. Szyfr Enigmy złamał Marian Rejewski, którego następnie wspierał Henryk Zygalski i Jerzy Różycki. Matematycy współpracowali z inżynierami z AVA, z Antonim Palluthem, z Edwardem Fokczyńskim, z Leonardem i Ludomirem Danielewiczami, którzy skonstruowali funkcjonalną replikę niemieckiej maszyny szyfrującej – podkreśla Rutkowski.
– Samo wykonanie replik Enigmy było sporym osiągnięciem z dziedziny inżynierii i radiotechniki – mówi kurator wystawy w rozmowie z „Wprost”.
– Inżynierowie z zakładów AVA wykonali replikę maszyny, której nie widzieli nawet na oczy. Jednak bazując na teoretycznym modelu jej funkcjonowania, opracowanym przez polskich kryptologów, którzy złamali szyfr Enigmy, udało się im wykonać w pełni funkcjonalną replikę – tłumaczy pracownik muzeum.