W nowożytnej Rzeczypospolitej większość aspektów działania obu armii - koronnej i litewskiej - takie jak choćby dyscyplina wojskowa, regulowane było zarówno przez ogólne źródła prawa, jak np. konstytucje sejmowe, lecz również przez prawodawstwo wojskowe, którego geneza sięgała czasów średniowiecza. Najwcześniejsze źródła norm stanowiły edykty królewskie, które z biegiem czasu zastępowane były przez ustawy o znaczeniu czasowym, które dotyczyły między innymi dyscypliny i organizacji w pospolitym ruszeniu.
Życie obozowe zołnierzy regulowały artykuły wojskowe
Jednym z pierwszych dokumentów regulujących dyscyplinę w obozie wojskowym była ordynacja króla Zygmunta I z 1509 roku, wydana dla pospolitego ruszenia. W 1521 roku prawodawstwo określiło reguły postępowania żołnierzy zaciężnych i najemnych, zaś 13 lat później pierwsze próby kodyfikacji prawa żołnierskiego pojawiły się na Litwie. Do najsławniejszych przykładów legislacji wojskowej zaliczyć można akty wydane przez wybitnych hetmanów: Jana Tarnowskiego, Floriana Zebrzydowskiego i Jana Zamoyskiego.
Od czasów panowania Stefana Batorego problemem prawa wojskowego kilkukrotnie zajmowały się również sejmy. W 1609 roku na sejmie uchwalono „Artykuły wojenne hetmańskie”, będące usystematyzowaniem i formą parakodyfikacji prawa wojskowego w Koronie. W Wielkim Księstwie Litewskim aktem podobnej rangi stały się „Artykuły wojskowe” hetmana Krzysztofa II Radziwiłła z 1635 roku. Na skutek reform wojskowych Władysława IV w połowie lat trzydziestych XVII wieku konieczna była kodyfikacja prawa wojskowego dla artylerii i zaciągu cudzoziemskiego. W kolejnych dekadach XVII wieku zbiór praw wojskowych pozostał w znacznej mierze niezmieniony, za wyjątkiem artykułów Stanisława Koniecpolskiego, Michała Kazimierza Paca i Augusta II.
Artykuły wojskowe regulowały większość aspektów życia żołnierskiego w obozie, w trakcie przemarszu i samej bitwy. Akcentowano posłuszeństwo dowódcom i przełożonym, pod karą gardła (śmierci) zakazywano nielegalnego zrzeszania się i buntów, fizycznej napaści na przełożonych i oficerów, oddawania broni i rynsztunku pod zastaw, dezercji, kontaktów z nieprzyjacielem czy atakowania strażników. Piętnowano również wszelkie przejawy złodziejstwa, w tym nieuprawnionego wybierania żywności od osób cywilnych, pijaństwa, pojedynków, zwad, gwałtów oraz pożyczania cudzych koni i rynsztunków przy okazji popisów i okazowań.