Kulty cargo, czyli modlitwa o towary. Niezwykłe wierzenia ludności wysp Oceanii

Kulty cargo, czyli modlitwa o towary. Niezwykłe wierzenia ludności wysp Oceanii

Dodano: 
Krzyż jednego z kultów cargo na wyspie Tanna
Krzyż jednego z kultów cargo na wyspie Tanna Źródło:Wikimedia Commons / CC BY 3.0 / Tim Ross
Na jednej z melanezyjskich wysp grupa tubylców aranżuje coś, co przypomina drogę startową dla samolotów. Wierzą, że dzięki temu bogowie ześlą aeroplan z darami. Pamiętają przecież przybywające statki, które obsługiwali biali kolonizatorzy. „Ołtarz” jest podobny do tego, który przygotowali przyjezdni, tylko samolotów jakoś wciąż nie widać…

To obraz wierzeń, które ukształtowały się między druga połową XIX a połową XX wieku. Kulty cargo mogłyby się wydawać zabawne. W końcu – jak dobry dowcip – bazują na nieporozumieniu, pomyłce. Mogłyby, gdyby nie prowadziły do smutnej refleksji nad tragedią kolonializmu, za którą idzie ułomność cywilizacji, kruchość kultur i fałszywa nadzieja dla rdzennych ludności. W tym wypadku doszło także do powstawania nowych wierzeń, choć z pewnością nie było to intencją stacjonujących na Fidżi czy Nowych Hebrydach Brytyjczyków i Francuzów.

Upraszczając tę historię, mieszkańcy niewielkich wysp położonych w Oceanii, widząc statki i samoloty zaopatrujące białych w potrzebne im towary, wywnioskowali, że przybywają one do portów i lotnisk za sprawą bogów lub nieżyjących już przodków. Kolonizatorów zaś uznali za pośredników i postanowili wziąć sprawy w swoje ręce, czyli przekonać nadnaturalne siły, by ładunki (cargo) zamiast do przybyszów, trafiały bezpośrednio do nich.

Kulty cargo: modlitwa o ładunki

Pojawienie się w Melanezji nowych ruchów religijnych, było wynikiem splotu różnych okoliczności. Po pierwsze trzeba pamiętać, że mowa o społecznościach odizolowanych od cywilizacji zachodniej, które prezentowały szczególny sposób postrzegania rzeczywistości, związany z myśleniem magicznym i określonym porządkiem świata, podyktowanym tamtejszą kosmologią.

Ujmując rzecz inaczej – całokształt wierzeń i tradycji wśród tradycyjnych społeczności Oceanii, determinował ich postrzeganie świata i zachodzących w nim zmian. Wiara ta zakłada wpływ bogów na rzeczywistość ludzi (zwłaszcza ich dobrobyt materialny), ale też możliwość wpływania człowieka na działania sił nadprzyrodzonych. W tym można dopatrywać się mechanizmu, który stał za narodzinami nowych wierzeń.