8 czerwca 1946 r., ulicami stolicy Wielkiej Brytanii przeszła parada zwycięstwa, podczas której hucznie świętowano zwycięstwo nad Niemcami i Japonią w II wojnie światowej. Kolumna uczestników mierzyła aż kilkanaście km długości, którą podziwiały tłumy londyńczyków. W wydarzeniu wzięli udział żołnierze z blisko 30 państw, w tym tych, których wkład w zwycięstwo był minimalny. Na przykład Fidżi w Oceanii – wówczas kolonii brytyjskiej – które wysłało do Europy pluton medyczny.
Na paradę nie zostali zaproszeni żołnierze Polskich Sił Zbrojnych, którzy walczyli z Niemcami u boku aliantów zachodnich – od Narwiku w Norwegii aż po Tobruk w Libii. O przyczynach tego afrontu porozmawialiśmy z Wojciechem Grottem, historykiem z działu naukowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Rafał Borowski, „Wprost”: Dlaczego Londyńska Parada Zwycięstwa odbyła się 8 czerwca, a nie miesiąc wcześniej, tj. 8 maja, kiedy przypadła pierwsza rocznica podpisania przez Niemcy aktu bezwarunkowej kapitulacji i tym samym zakończenia II wojny światowej w Europie?
Wojciech Grott: Społeczeństwo brytyjskie również zastanawiało się, dlaczego wybrano taką nietypową datę. Trudno wskazać jednoznaczną przyczynę, gdyż zorganizowanie tak wielkiego przedsięwzięcia nie było łatwym zadaniem. Jednak wydaje się, że decydujące znaczenie miała kapryśna brytyjska pogoda. Uznano także, że data czerwcowa w roku 1946 będzie „bezpieczniejsza”, gdyż do tego czasu wyjaśni się sytuacja polityczno-wojskowa na świecie.
Dlaczego Polacy byli nieobecni na paradzie? Na ironię zakrawa fakt, że to przecież polscy lotnicy z Dywizjonu 303 walnie przyczynili się do wygrania bitwy o Anglię w 1940 r.
Zostało to podyktowane względami politycznymi.