Stan wojenny. Kalendarium ostatnich tygodni 1981 roku

Stan wojenny. Kalendarium ostatnich tygodni 1981 roku

Dodano: 
Czołgi na ulicach, stan wojenny 1981
Czołgi na ulicach, stan wojenny 1981 Źródło: Wikimedia Commons / J. Żołnierkiewicz
Stan wojenny to jedno z najbardziej traumatycznych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Przygotowania do tej operacji trwały przez wiele miesięcy, jednak wyraźnie zintensyfikowały się po objęciu przez gen. Jaruzelskiego funkcji I Sekretarza KC PZPR w październiku 1981 roku.

Stan wojenny – kalendarium

23 października

Decyzją rządu wprowadzono do działania wojskowe Terenowe Grupy Operacyjne. Ich celem miała być kontrola i usprawnienie działań władz administracyjnych i gospodarczych w obliczu zimy, grożącej katastrofą państwu pogrążonemu w kryzysie. Szczególną rolę odegrać miały na szczeblu małych miasteczek, chociaż szybko powołano je także w dużych miastach.

Działalność TGO był szeroko nagłaśniana przez rządowe media, które próbowały budować ich pozytywny wizerunek, odwołując się do tradycyjnej sympatii społeczeństwa do wojska. W rzeczywistości oficerowie przeprowadzali rekonesans przed wprowadzeniem stanu wojennego, a po 13 grudnia wielu z nich objęło w kontrolowanych wcześniej zakładach funkcję komisarzy wojskowych.

26 października

Początek strajku w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu. Spór swoje źródło miał w sprawie wyboru nowych władz uczelni – władze forsowały kandydaturę dotychczasowego rektora, prof. Michała Hebdę, sprzeciwiała się temu natomiast Komisja Zakładowa „Solidarności” oraz uczelniane Niezależne Zrzeszenie Studentów.

Po przeprowadzeniu zmian w ordynacji wyborczej i usunięciu z Senatu uczelni przedstawicieli opozycji, strona solidarnościowa rozpoczęła strajk okupacyjny, który trwał aż do wprowadzenia stanu wojennego. Akcję protestacyjną poparły inne środowiska akademickie, rozszerzając falę strajków studenckich na większość uczelni kraju. Mimo to wybory odbyły się, a prof. Hebda został ponownie rektorem WSI.

19 listopada

W Lublinie i innych miastach województwa rozpoczyna się strajk szkolny. Przyczyną konfliktu była sprawa obsadzenie stanowiska kuratora oświaty. W szkołach ponadpodstawowych w Lublinie, Świdniku, Kraśniku, Dęblinie i Puławach zorganizowano strajk czynny – kosztem „przedmiotów ideologicznych” zwiększono ilość godzin nauczania historii i języka polskiego, w czasie których przedstawiano uczniom tematykę tzw. „białych plam” w historii, literaturze i kulturze Polski.

Część wykładów prowadzili naukowcy i studenci z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zajęcia cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród młodzieży licealnej. Strajk zawieszono 2 grudnia, stan wojenny przerwał rozmowy prowadzone między środowiskiem nauczycielskim a władzami oświatowymi.