Jan Sobieski królem. Historyk: Przeprowadził doskonałą kampanię. Jego popularność była ogromna

Jan Sobieski królem. Historyk: Przeprowadził doskonałą kampanię. Jego popularność była ogromna

Dodano: 
Jan III Sobieski
Jan III Sobieski Źródło: Wikimedia Commons / domena publiczna
Jan III Sobieski został wybrany na króla w maju 1674 roku. – Przez całą kampanię przedelekcyjną kładziono nacisk na pokazanie Sobieskiego jako zbawcy ojczyzny. Jego popularność była ogromna – opowiada w rozmowie z „Wprost” dr hab. Konrad Bobiatyński z Wydziału Historii UW.

Dokładnie 348 lat temu, 21 maja 1674 roku hetman Jan Sobieski został wybrany na króla Polski…

Tak naprawdę to Jan Sobieski został okrzyknięty królem 19 maja. Jednak elekcję króla oprotestowali Litwini i trzeba było ich nakłonić do zawieszenia protestu. I po negocjacjach, 21 maja ostatecznie zatwierdzono ten wybór.

Jan Sobieski nie był oczywistym wyborem na króla

A jak szlachta postrzegała Sobieskiego zanim został królem. Kim dla nich był? Pogromcą Turków? Zdrajcą z czasów potopu szwedzkiego? A może przede wszystkim zaciętym przeciwnikiem poprzedniego władcy Michała Korybuta Wiśniowieckiego?

Jeżeli chodzi o czasy potopu szwedzkiego, to złożenia przez Sobieskiego przysięgi królowi szwedzkiemu nikt specjalnie nie pamiętał. Poza tym Sobieski był wtedy tylko przedstawicielem wyższej kadry dowódczej i jego postawa była typowa dla całej tej grupy. Na jej tle niczym negatywnym się nie wyróżniał.

Ale na pewno był postrzegany przez pryzmat pozostałych dwóch aspektów. Z jednej strony mowa o wielkim zwycięstwie nad Turkami odniesionym w listopadzie 1673 roku pod Chocimiem, ale z drugiej strony oczywiście nie zapomniano mu działalności w roli przywódcy opozycji przeciwko Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu.

To drugie traktowano bardziej jako zaletę czy wadę kandydata na władcę?

Jeżeli chodzi o wewnętrzne dzieje za czasów Michała Korybuta Wiśniowieckiego to niewątpliwie nie da się pozytywnie ocenić roli Sobieskiego, który de facto razem z prymasem Mikołajem Prażmowskim zamierzał doprowadzić do detronizacji ówczesnego króla. Zamiarem hetmana było dokonanie zamachu stanu, do którego ostatecznie nie doszło. Nie są to chwalebne karty w politycznej karierze Sobieskiego, bo działał poza prawem, a na skutek jego aktywności w 1672 roku kraj stanął na krawędzi wojny domowej. Te ciemne karty zostały jednak przykryte znakomitymi zwycięstwami militarnymi.