Do końca dnia wojska 1. Frontu Ukraińskiego przełamały pierwszą linię obrony na szerokości 26 i głębokości 13 kilometrów, a w niektórych miejscach podeszły na przedni skraj drugiej linii obrony, utworzony na linii Cottbus – Weisswasser – Niesky.
17 kwietnia 1945 r. przełamano drugą linię obrony i zmuszono Niemców do wycofania się za Sprewę. Pododdziały 3. i 4. Gwardyjskiej Armii Pancernej, po uchwyceniu przyczółku na zachodnim brzegu rzeki (stworzonym przez żołnierzy 13. Armii gen. Nikołaja Puchowa), przerwały trzecią linię obrony niemieckiej na szerokości 10 km i zatrzymały się pod Sprembergiem, rozwijając atak w kierunku północno-zachodnim. Na południe od wspomnianego miasta, rzeka została sforsowana przez 5. Gwardyjską Armię, 4. Gwardyjski Korpus Pancerny i 6. Gwardyjski Korpus Zmechanizowany.
Następnie, za zgodą Józefa Stalina, marsz. Koniew rozpoczął atak siłami dwóch armii pancernych w kierunku Zossen, położonego ok. 30 km na południe od Berlina. 5. Gwardyjska Armia gen. Aleksieja Żadowa miała uderzać w kierunku Torgau, leżącego nad Łabą.
Położenie Niemców pogarszało się z dnia na dzień – zatłoczenie dróg masami uchodźców, braki amunicji, niedobór paliwa i niedostateczna liczba środków transportu nie pozwalały na swobodę manewru.
9. Armia gen. Theodora von Busse została rozcięta na trzy izolowane od siebie zgrupowania na północy, w centrum i południu. Niemieckie dowództwo przygotowało plan kontruderzenia na rejon Cottbus oraz Sprembergu, mającego na celu likwidację włamania sił 1. Frontu Ukraińskiego w linię obrony i ich zniszczenia. Ostatecznie wycofano się z tego planu ze względu na ryzyko okrążenia oddziałów 9. Armii.
Udział polskich wojsk w forsowaniu Odry
Warto teraz przybliżyć udział Wojska Polskiego w pierwszej fazie operacji berlińskiej. 16 kwietnia 1945 r., o godzinie 05:45, 1. Armia WP ruszyła do ataku. Natarcie było poprzedzone 30-minutowym przygotowaniem artyleryjskim.
Na prawym skrzydle jako pierwsze sforsowały Odrę 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki i 6. pułk piechoty 2. Dywizji Piechoty im. Jana Henryka Dąbrowskiego, po nich pododdziały 3. Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta i pozostałe siły 2. DP.
Po przebrnięciu Odry 3. DP, część sił 2. DP, 4. pułk ciężkich czołgów i 13. pułk artylerii pancernej uderzyły z przyczółku i włamały się w obronę niemiecką. Po pierwszym dniu walk 1. AWP zdobyła przyczółek o szerokości 9 km i głębokości 0,5 km, co pozwoliło na przeprawę pozostałych oddziałów i kontynuowanie natarcia.
Nocą z 16 na 17 kwietnia 1945 r., na prawym skrzydle, wprowadzono do walki 6. Dywizję Piechoty. Mimo zaciętego oporu Niemców na terenie międzyrzecza, 18 kwietnia 1945 r. Polacy przełamali główny pas obrony i osiągnęli wschodni brzeg Starej Odry. 19 kwietnia 1945 r. 4. Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego, wzmocniona czołgami i działami pancernymi, oraz 3. DP uderzyły w skrzydło armii niemieckiej manewrem oskrzydlającym z rejonu Wriezen.
W tym czasie 2. DP forsowała Starą Odrę i opanowała Neugaul, zmuszając Niemców do odwrotu. Następnie 2. i 3. DP wbiły się w defensywę niemiecką na głębokość łącznie od 3 do 6 km.
21 kwietnia 1945 r. prawe skrzydło 1. AWP przełamało pod Trampe kolejną rubież obrony, a walcząca na lewym skrzydle 4. DP wysunęła się daleko na zachód i osiągnęła Bernau bei Berlin. Między 4. DP a pozostałymi dywizjami powstała luka, w nią wprowadzono łącznie 1. Brygadę Kawalerii oraz 6. DP.
W noc z 22 na 23 kwietnia 1945 r. 3., 6., i 4. DP sforsowały Kanał Hohenzollernów.
Autorem tekstu Forsowanie Odry i Nysy – ostatnia prosta do Berlina jest Adam Busse. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Duda uczcił pamięć ofiary zbrodni katyńskiej. „Celem Sowietów było unicestwienie naszego narodu”