Polityczne szachy
Luksemburczyk nie tylko podpisał sojusz z królem Polski, ale w zamian za stosunkowo niewielką sumę 37 tysięcy kop groszy zgodził się oddać trzynaście bogatych miast spiskich, które pozostały w Koronie do 1768 roku. Nowy sojusznik okazał się jednak fałszywy. Pokłosiem Grunwaldu był również polsko-krzyżacki spór o Pomorze. Zygmunt Luksemburski, będąc już sojusznikiem Polaków, został zaakceptowany przez obie strony jako arbiter, jednak jego wyrok nie przekraczał zasadniczo ustaleń pokoju toruńskiego. Według Długosza spokojny zwykle Jagiełło wpadł w szał, gdy dowiedział się, że Zygmunt wystawił go do wiatru.
Gdy w 1419 roku bezpotomnie umarł czeski król Wacław IV, stworzyły się kolejne możliwości działania. Jego prawowitym następcą powinien był zostać przyrodni brat – Zygmunt Luksemburski. Czeskim husytom ta kandydatura jednak nie odpowiadała, uważali oni bowiem Zygmunta za oszusta, który zabił Jana Husa, mimo iż kaznodzieja otrzymał od władcy list żelazny. Zaproponowali więc czeski tron właśnie Jagielle. Kłopotliwa politycznie i w rzeczywistości mało realna propozycja objęcia władzy w Czechach z rąk heretyków była jednocześnie świetnym narzędziem nacisku na Zygmunta. Wiedział on, że polski król może być dla niego poważnym problemem. Jagiełło odwlekał podjęcie decyzji, by ostatecznie zadecydować potajemnie, że koronę obejmie Witold. Gdy namiestnik wielkiego księcia przyjechał do Czech, w Europie wybuchło oburzenie. Jagiełło tymczasem wszystkiego się wyparł, mówiąc że Witold działał samowolnie.
Wabik na władcę Węgier podziałał – stał się on chętniejszy do rewizji swojego wyroku. Okazało się to jednak niepotrzebne. W międzyczasie prowadzono równoległe rozmowy z Krzyżakami, a wobec ich fiaska w 1422 roku ponownie zaatakowano Zakon. Polacy spustoszyli krzyżackie ziemie, a nowo zawarty korzystniejszy traktat sprawiał, że wyrok Zygmunta nie miał już znaczenia. Władysław Jagiełło znów był górą.
Małżeństwa, miłości i zdrady Władysława Jagiełły
Pierwszy z Jagiellonów był żonaty cztery razy, przy czym prawie wszystkie z jego żon posądzano o zdrady. Jadwiga, zanim poślubiła Władysława, była już zaręczona z Wilhelmem Habsburskim. Ten miał przed ślubem Jagiełły przyjechać nawet do Krakowa i według plotek potajemnie spotykać się z Jadwigą, która to podobno miała go miłować. Według jednej z nieprawdopodobnych historii dziewczynka miała nawet podjąć próby ucieczki z zamku przy pomocy siekiery! Małżonkowie, różniący się znacząco wiekiem, nie byli ze sobą raczej szczęśliwi.
Gdy w 1399 roku niemal równocześnie zmarły Jadwiga i ich nowo narodzona córka Elżbieta, Jagiełło chciał opuścić Polskę, gdzie panował tylko dzięki elekcji. Dwór, który zdążył się poznać na jego skuteczności namówił go jednak do pozostania w kraju. Drugą żoną monarchy została Anna Cylejska. Król miał podobno być bardzo rozczarowany jej urodą, gdy pojawiła się na jego dworze – posłańcy obiecywali mu piękną kobietę, tymczasem Anna była według przekazów brzydka. Za karę oddalił ich nawet z dworu. Z tego związku Jagielle urodziła się córka Jadwiga. Również Annę posądzano o niewierność, choć zapewne głównie po to, aby zaszkodzić jej mężowi.
Po jej śmierci w 1416 roku Jagiełło niedługo później ożenił się z wybraną przez siebie Elżbietą Granowską. Miał się w niej podobno zakochać od pierwszego wejrzenia, choć była już kobietą „po przejściach” i w dodatku nie z książęcego rodu. Gdy możni nie chcieli zgodzić się na to małżeństwo zagroził im nawet, że ożeni się z nią bez ich zgody i wyjedzie na Litwę. Dopiął swego, na szczęście bez abdykacji, lecz ku wielkiemu oburzeniu otoczenia. Podkanclerzy królewski w swoim paszkwilu nazwał ją nawet „świnią, wyczerpaną wieloma połogami”, która „oszukała lwa”. Stracił zresztą za to posadę. Małżeństwo to było bezdzietne, a po trzech latach, w 1420 roku, Elżbieta zmarła w wyniku choroby płuc.
Ostatni związek z poślubioną w 1422 roku Sonką Holszańską był czysto pragmatyczny – Jagiełło potrzebował wreszcie męskiego potomka. Urodziło im się trzech synów – Władysław, Kazimierz oraz drugi Kazimierz, który jednak zmarł. Na tle dużej różnicy wieku małżonków powstały kolejne podejrzenia zdrady, podważające nawet prawość potomków. Jagiełło jednak skutecznie rozprawił się z powątpiewającymi dworzanami. Spokojny o następców tronu król zmarł 1 czerwca 1434 roku, według kroniki na skutek przeziębienia, którego nabawił się słuchając wczesnym rankiem śpiewu słowików. O szczegółach jego panowania, a także innych polskich monarchach, więcej dowiecie się zaś z wydanej niedawno publikacji Beaty Maciejewskiej i Mirosława Maciorowskiego pt. Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana.
Bibliografia:
- Długosz Jan, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, PWN, Warszawa 2010.
- Krzyżaniakowa Jadwiga, Jerzy Ochmański, Władysław II Jagiełło, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006.
- Maciorowski Mirosław, Beata Maciejewska, Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Agora, Warszawa 2018.
- Tęgowski Jan, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Wydawnictwo Historyczne, Wrocław 1999.
Artykuł zatytułowany Władysław II Jagiełło – litewski niedźwiedź na tronie napisał Mateusz Balcerkiewicz. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
