18 listopada strajk zaczął się rozszerzać, zaś plotka o śmierci studenta została podana przez Radio Wolna Europa. Milicja nie bardzo wiedziała, co robić w tej sytuacji, bowiem dopiero 19 listopada minister spraw wewnętrznych, Alojz Lorenc, podjął pierwsze decyzje. W tym wypadku: o zakazie podejmowania działań przeciw protestującym. Tego samego dnia uaktywniła się opozycja. Václav Havel zwołał spotkanie sygnatariuszy Karty 77, zaczynała bowiem świtać nadzieją, że protesty okażą się czymś więcej. W nocy z 19 na 20 powołano do życia Forum Obywatelskie, które miało za zadanie podbić stawkę: sformułowano pierwsze postulaty polityczne. Zażądano ustąpienia czołowych działaczy partii komunistycznej, szczególnie Gustáva Husáka, poparto także złożony poprzedniego dnia podczas drugiej manifestacji postulat strajku generalnego, który miał odbyć się 27 listopada.
20 listopada na placu Wacława zebrała się kolejna manifestacja. Zgodnie z poleceniem Lorenca milicja nie interweniowała, co innego natomiast działacze Forum Obywatelskiego – wraz z działaczami studenckimi organizowali oni kolejne mityngi, przemowy i oświadczenia. Co ważniejsze, doszło też do pierwszych rozmów z premierem Ladislavem Adamecem. Żądania podlegały ciągłej eskalacji i w pewnym momencie stało się jasne, że opozycja żądać będzie udziału w sprawowaniu władzy.
Wolność
21 listopada na placu Wacława było już dwieście tysięcy ludzi, protesty zaś zaczęły rozprzestrzeniać się na cały kraj. Trzy dni później nastąpił przełom: całe kierownictwo partii z Jakeszem na czele uznało, że nie jest w stanie utrzymać kontroli nad sytuacją i podało się do dymisji. Kolejnym pierwszym sekretarzem został Karel Urbánek, było już jednak niemal pewne, że przypadnie mu rola grabarza kompartii.
27 listopada odbył się zapowiedziany tydzień wcześniej strajk generalny, według szacunków wsparty przez 75% populacji. Władza komunistyczna w Czechosłowacji rozpadała się na oczach jej mieszkańców. Sformułowano postulaty udziału w rządzie Forum Obywatelskiego, zaś dwa dni później parlament wykreślił z konstytucji „przewodnią rolę” Komunistycznej Partii Czechosłowacji.
Był to właściwie koniec socjalizmu nad Wełtawą. Oszołomieni tempem zmian we własnym kraju, ale także obracającym się wokół nich w gruzy blokiem socjalistycznym, aparatczycy nie podjęli żadnych działań by temu zapobiec, nie mieli zresztą nawet na takowe działania pomysłu. 7 grudnia Ladislav Adamec rozwiązał swój rząd, będący, jak się później okazało, ostatnim rządem komunistycznym. 10 grudnia Husák zatwierdził nowy rząd Mariána Čalfy, następnie zaś podał się do dymisji.
Pierwszy raz od zakończenia II wojny światowej władzę w Pradze sprawował rząd, w którym komuniści nie mieli przewagi. 29 grudnia nowym prezydentem został Václav Havel, co jeszcze dwa miesiące temu wydawałoby się mało smacznym żartem, zaś 8 czerwca 1990 roku rozpoczęły się dwudniowe, pierwsze całkowicie wolne wybory parlamentarne od 1946 roku. Czechosłowacja rozpoczęła budować swą niezależność, choć już dwa lata później rozpadła się na Czechy i Słowację.
Autorem tego artykułu jest Przemysław Mrówka. Tekst Aksamitna rewolucja, czyli jak Czechosłowacja obaliła komunizm ukazał się w serwisie Histmag.org. Materiał został opublikowany na licencji Creative Commons