Król, za którego miała „wyginąć szlachta”. W rzeczywistości bardzo się wzmocniła

Król, za którego miała „wyginąć szlachta”. W rzeczywistości bardzo się wzmocniła

Dodano: 
Jan Olbracht
Jan Olbracht Źródło: Wikimedia Commons / domena publiczna
17 czerwca 1501 roku w Toruniu zmarł polski król Jan Olbracht. Popularne powiedzenie „za króla Olbrachta wyginęła szlachta” powstało po klęsce wyprawy na Mołdawię. W rzeczywistości jest ono mocno przesadzone, a sama wyprawa odbyła się dzięki wydaniu szlachcie przywilejów, które bardzo wzmocniły ten stan.

W 1492 r. Jan Olbracht zasiadł na tronie Polski. Swymi reformami przyczynił się do wzmocnienia stanu szlacheckiego. Na sejmie piotrkowskim w 1496 roku wydał postanowienia przeciwko zbiegostwu chłopów oraz ograniczające prawa mieszczan (zakaz nabywania dóbr ziemskich, taksy wojewodzińskie).

W okresie panowania Jana I Olbrachta skrystalizowała się instytucja dwuizbowego sejmu walnego z przewagą szlachty, dając podwaliny tzw. demokracji szlacheckiej w Rzeczypospolitej.

Wyprawa na Mołdawię

W 1494 wykupił od księcia zatorskiego Janusza IV jego księstwo i przyłączył je do Polski. 1495 włączył do Korony księstwo płockie (po bezpotomnej śmierci księcia mazowieckiego Janusza II). W polityce zagranicznej Jan I Olbracht kładł nacisk na sprawę turecką oraz podporządkowanie Polsce księstw naddunajskich.

W 1497 wkroczył do Mołdawii i oblegał jej stolicę Suczawę. Podczas odwrotu poniósł ogromne straty pod Koźminem na Bukowinie. Stąd wzięło się znane przysłowie: „za króla Olbrachta wyginęła szlachta”.

Śmierć króla

Jan I Olbracht zmarł 17 czerwca 1501 roku w Toruniu. Prawdopodobną przyczyną śmierci był syfilis. Jego zwłoki złożono uroczyście w Katedrze Wawelskiej, a serce wmurowano w jedną z kolumn Bazyliki św. Jana w Toruniu. Nie ożenił się, ani nie zostawił po sobie żadnego potomka. Po śmierci króla Jana Olbrachta tron po nim przejął jego młodszy brat, Aleksander Jagiellończyk.

Tekst Zmarł Jan I Olbrachtzostał opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0

Czytaj też:
Bitwa pod Hodowem, czyli zwycięskie Termopile. Husaria pieszo pokonała liczniejszego wroga

Źródło: Muzeum Historii Polski