Zakończona w 1396 roku wojna Opolczyka z Jagiełłą zrujnowała finansowo opolskiego księcia. Duże wsparcie okazał wówczas małżonkom cesarz Zygmunt Luksemburski, który 1 sierpnia 1397 roku zapisał Opolczykowi i Ofce w dożywocie zamek Orawa z przynależnościami oraz 23 115 florenów zabezpieczonych na czynszu 24 miast spiskich. Z kolei 17 sierpnia 1399 roku otrzymali od Zygmunta w dożywocie również zamek Blatnica w komitacie Turóc, lecz za cenę rezygnacji z Orawy. Eufemia była w jego posiadaniu aż do śmierci, a następnie przeszedł on na jej córkę Katarzynę.
Księżna towarzyszyła również swojemu mężowi przy okazji rozmaitych fundacji kościelnych. 14 marca 1391 roku w Opolu małżonkowie wspólnie zapisali klasztorowi franciszkanów położony poza murami miasta młyn. Ofka współwystawiała też wydany 28 października 1399 roku dokument dotyczący kolejnego nadania dla franciszkanów. Nie wiadomo, czy miała jakiś wpływ na małżeństwa swoich córek, lecz Władysław pamiętał o niej przy zapisach posagowych dla Katarzyny i Jadwigi. 25 czerwca 1388 roku król Czech Wacław IV potwierdził zapis posagu dla Katarzyny, która poślubiła księcia głogowskiego i żagańskiego Henryka VIII Wróbla. W skład wiana księżniczki wchodziły Prudnik, Głogówek i Karniów, lecz w przypadku Prudnika i Głogówka Władysław zastrzegł prawa Eufemii przysługujące jej z tytułu dożywocia. Z kolei dokumentami z 23 stycznia i 12 maja 1390 roku Opolczyk zapisywał jako posag wychodzącej za mąż za Wigunta Aleksandra Jadwidze ziemie inowrocławską, bydgoską i tucznowską. Zaznaczył jednocześnie, że na wypadek bezpotomnej śmierci córki, ziemie te mają powrócić do księcia i Ofki lub ich spadkobierców. Ponadto zagwarantował dla siebie i żony otrzymywanie dożywotniego czynszu z Inowrocławia w wysokości czterystu grzywien rocznie. Chociaż Jadwiga zmarła bezpotomnie 20 września 1392 lub 1393 roku, dobra te nie wróciły do Opolczyka, gdyż jeszcze pod koniec 1392 roku zostały zajęte przez wojska polskie.
Eufemia byłaby właściwie wzorem średniowiecznej małżonki, gdyby nie fakt, że nie dała swojemu mężowi męskiego potomka. Już 26 marca 1367 roku cesarz Karol IV wydał dokument, w którym zatwierdził córce Władysława Katarzynie i jego ewentualnym kolejnym córkom prawo do dziedziczenia po ojcu, gdyby nie doczekał się on syna. Dokument ten wykluczał ze schedy po Opolczyku jego bratanków, synów księcia strzeleckiego Bolka III. Po kolejnych klęskach w walkach z Jagiełłą, aby utrzymać bratanków po swojej stronie, 26 października 1393 roku władca zmienił swoją wolę i zapisał im wszystkie swoje posiadłości w księstwie opolskim. Zastrzegł jednocześnie, że dobra w Głogówku i Prudniku mają pozostać w posiadaniu księżnej Eufemii aż do jej śmierci. Tymczasem młodzi książęta, nie czekając na śmierć stryja i stryjenki, zaczęli bezprawnie zarządzać ich ziemiami. 6 sierpnia 1396 roku zawarli pokój z królem Władysławem Jagiełłą, na mocy którego oddawali mu m.in. należące do stryja Lubliniec i Olesno, co doprowadziło do rodzinnego konfliktu. 23 stycznia 1399 roku w Głogówku Opolczyk w towarzystwie żony zawarł ugodę z bratankami, a 6 lipca 1399 roku rycerze opolscy poręczyli za księcia i Ofkę, że dotrzymają złożonej w 1393 roku obietnicy dziedziczenia ziem przez młodych książąt. Znów zaznaczono jednak, że Eufemia ma mieć zagwarantowaną oprawę wdowią w Głogówku.
Władysław Opolczyk spędził ostatnie lata życia w wzniesionym przez siebie po 1382 roku nowym zamku w Opolu, gdzie zmarł 8 lub 18 maja 1401 roku. Został pochowany w opolskim klasztorze franciszkanów.
Pierwsze lata po śmierci męża Ofka spędziła na zamku w Opolu, a następnie przeniosła się do Głogówka, który stanowił jej dożywocie. Towarzyszyła jej najmłodsza (urodzona zapewne ok. 1394 roku) córka Eufemia, która jednak zmarła 21 listopada ok. 1406 roku. Poruszona jej przedwczesną śmiercią księżna 30 marca 1408 roku dokonała nadania w intencji męża i córki, aby mogli osiągnąć wieczne zbawienie. Jako wdowa posiadała własną ciemnozieloną pieczęć na talerzu z ciemnobrązowego wosku z napisem: „S. Domine ducisse de Opln” („Pani księżna Opola”) oraz przedstawieniem księżnej trzymającej w lewej ręce psa na smyczy, a w prawej sokoła. Według badacza średniowiecznej sfragistyki Zenona Piecha pies symbolizował małżeńską wierność władczyni, zaś w połączeniu z sokołem miał dodatkowo podkreślać jej zamiłowanie do myślistwa. Pieczęć Ofki znana jest z wydanego przez nią 15 lipca 1405 roku w Głogówku dokumentu, w którym poleciła radzie miejskiej w Opolu, aby nie dopuściła ona do sprzedaży terenu podlegającego prawom miejskim. Przechowywany jest on do dziś w opolskim Archiwum Miejskim.
W 1406 roku doszło do ostrego konfliktu Ofki z bratankami męża, Bolkiem IV i Bernardem, ponieważ księżna chciała pozbyć się części swojego dożywocia, mającego po jej śmierci trafić w ręce wspomnianych książąt. Eufemia uwięziła nawet na zamku w Głogówku kilku stronników Bolka i Bernarda, którzy dążyli zapewne do przejęcia kontroli na jej posiadłością. Arbitrami w rodzinnym sporze stali się inni książęta śląscy, którzy 26 listopada 1406 roku w Grodkowie wydali niekorzystne dla księżnej wdowy orzeczenie. Eufemia miała przysiąc, że nie odstąpi nikomu swojego dożywocia, zaś karą za ewentualne złamanie przysięgi miała być utrata przez nią wszystkich posiadłości. Młodzi książęta zobowiązani zostali z kolei do nieczynienia Ofce przeszkód w rozporządzaniu oprawą wdowią, gdyż w przeciwnym razie stracą prawo dziedziczenia po niej ziem. Wdowa po Opolczyku musiała też przekazać zamki w Opolu, Głogówku i Chrzelicach w zarząd wybranym za radą rozjemców burgrabiom oraz zwolnić przetrzymywanych w Głogówku więźniów.
Księżna Eufemia troszczyła się o swoich poddanych, a szczególnie o najuboższych mieszkańców Głogówka, na rzecz których w 1410 i 1412 roku czyniła pobożne fundacje. Nie zapominała też o Opolu, a przede wszystkim o opolskim szpitalu św. Aleksego, który wcześniej był wspierany finansowo przez jej męża Władysława. 31 marca 1404 roku wydała w Głogówku zezwolenie dla rady miejskiej Opola na sprzedaż strzeleckiemu plebanowi Aleksemu czynszu w wysokości 10 marek dla lepszego utrzymania przebywających w szpitalu biednych. Dokument ten został uwierzytelniony przez notariusza Mikołaja 6 lipca 1410 roku w Opolu. Cały czas cieszyła się też szacunkiem cesarza, który niegdyś pomagał Eufemii i jej mężowi w momentach niedoli. 15 sierpnia 1410 roku Zygmunt Luksemburski dokonał na rzecz Ofki zapisu 9668 florenów (rocznie wypłacanych po 968 florenów) na mieście Koszyce z przynależnościami, z których w późniejszych latach korzystali także jej wnukowie: Henryk IX, Henryk X i Wacław, pochodzący z małżeństwa Katarzyny i Henryka VIII Wróbla.
5 maja 1410 roku księżna spisała testament, zaś ostatni dokument wydała w Głogówku 9 sierpnia 1418 roku. Według najnowszych ustaleń Dietera Veldtrupa Eufemia (Ofka) zmarła między 9 sierpnia a 25 września 1418 roku, najprawdopodobniej na zamku w Głogówku. Została zapewne pochowana obok ukochanego męża Władysława Opolczyka w klasztorze franciszkanów w Opolu.
Autorem tekstu Księżna Eufemia (Ofka), żona Władysława Opolczyka: wzór średniowiecznej małżonki? jest Marek Teler. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Córka Kazimierza Wielkiego po latach została teściową Jagiełły. Kim była Anna Kazimierzówna?