Ludwika Maria Gonzaga pochodziła z cenionego rodu książąt Mantui, prowadziła prestiżowy salon literacki w Paryżu, wdała się w głośny romans z markizem Cinq-Marsem, przez 21 lat była królową Polski u boku dwóch ostatnich przedstawicieli dynastii Wazów.
Królowa była jedną z najciekawszych postaci kobiecych XVII wieku, a przy tym jedną z najbardziej zaangażowanych w sprawy polityczne żon polskich władców. Dla polskich szlachcianek stanowiła wzór do naśladowania, dla magnatów i szlachty obiekt drwin i złośliwych komentarzy.
Pisano o niej: „Nie królestwa, ale króla królowa, macocha królestwa, władczyni męża, sługa Francji” – taką cenę płaciła za swoją troskę o sprawy Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Bez jej cennych rad Jan II Kazimierz nie podjąłby wielu ważnych dla kraju decyzji, nic więc dziwnego, że niedługo po jej śmierci zrzekł się polskiej korony.
Ludwika Maria Gonzaga. Romanse i dramaty
Maria Ludwika Gonzaga (przez pierwsze lata życia używała swoich imion właśnie w tej kolejności) przyszła na świat 18 sierpnia 1611 r. w Nevers jako czwarte z sześciorga dzieci Karola I Gonzagi, księcia Nevers i Rethel, a od 1627 r. także Mantui i Montferratu, oraz Katarzyny de Guise, księżnej Maine. Rodzicami chrzestnymi przyszłej polskiej królowej byli król Francji Ludwik XIII i jego matka Maria Medycejska.
Większość swojego dzieciństwa i młodzieńcze lata Maria Ludwika spędziła w zamku Nevers, lecz nie był to dla niej spokojny czas. 8 marca 1618 r. w Paryżu zmarła jej matka Katarzyna, a 13 października 1622 r. w Charleville najstarszy brat Franciszek, książę Rethel. W 1626 r. sama Maria Ludwika musiała zaś przerwać edukację z powodu ciężkiej choroby.
Rok później Karol I Gonzaga na skutek problemów finansowych zlikwidował dwór w Nevers, a Maria Ludwika przeniosła się do rezydencji swojej ciotki Hôtel d’Alençon w Paryżu. W tym czasie zaczęto mówić o planach wydania jej za mąż za księcia Orleanu Gastona, młodszego brata króla Francji Ludwika XIII.
Monarcha nie tylko nie wyraził zgody na to małżeństwo, ale też uwięził Marię Ludwikę w twierdzy Vincennes, a w 1630 r. zamknął ją w klasztorze.