W 2017 r., w ruinach starożytnego miasta Tel Lachisz na terenie Izraela archeolodzy odkryli niewielki grzebień.
Właściciel grzebienia musiał być majętny
Jego wiek został oszacowany na ok. 3700 lat, czyli pochodzi z XVII wieku przed Chrystusem. Znalezisko zostało wykonane z kości słoniowej – pochodzącej prawdopodobnie z Egiptu – i ma wymiary ok. 3,5 na 2,5 centymetra.
Tego rodzaju przedmioty były zazwyczaj wykonywane z drewna albo kości innych zwierząt, co jednoznacznie wskazuje na to, że właściciel grzebienia był osobą majętną.
Napis składa się z 17 liter w języku kananejskim
W grudniu ubiegłego roku naukowcy dostrzegli na grzebieniu ślady wygrawerowanej inskrypcji. Jej analiza wykazała, że została zapisana przy pomocy alfabetu kananejskiego. To najstarszy znany alfabet w historii ludzkości, który został opracowany ok. 3800 lat temu.
Inskrypcja składa się z 17 liter, które tworzą siedem słów. Stanowi ona prawdziwą sensację, gdyż to najstarsze zachowane zdanie, zapisane pismem alfabetycznym. Dotychczas udało się odnaleźć zapisy jedynie pojedynczych słów w języku kananejskim.
Jak donosi brytyjski dziennik The Guardian, zespołowi naukowców z Izraela i Stanów Zjednoczonych wreszcie udało się rozszyfrować tajemniczy napis. Jego treść brzmi: „Niech ten kieł pomoże usunąć wszy z włosów i brody”, co współgra z kształtem grzebienia.
Po co grzebień miał dwa rzędy zębów?
Na obustronnym grzebieniu zachowały się bowiem kikuty dwóch rzędów zębów. Pierwszy rząd składał się z sześciu grubych zębów i służył zapewne do rozczesywania włosów i zarostu.
Natomiast drugi rząd składał się z czternastu cienkich zębów, przy pomocy których usuwano z owłosienia wszy i gnidy. Ich resztki odkryto zresztą podczas badań grzebienia pod mikroskopem.
„Kamień milowy” w badaniach nad rozwojem pisma
Naukowcy podkreślają, że rozszyfrowany napis stanowi przełom w badaniach nad rozwojem pisma. Jeden z członków zespołu badawczego – prof. Yosef Garfinkel z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie – określił go wręcz „kamieniem milowym” we wspomnianej dziedzinie.
– Szczególnie fascynujący jest fakt, że ten napis dotyczy codziennego życia. W całej historii ludzkości wszy były odwiecznym problemem. A ten napis dobitnie pokazuje, że nawet bogaci i sławni w starożytności nie byli wolni od tego problemu –skwitował prof. Christopher Rollston z Uniwersytetu Jerzego Waszyngtona.
Protoplasta alfabetów greckiego i łacińskiego
Pierwsze na świecie systemy pisma powstały ok. 3200 lat przed Chrystusem na terenie Mezopotamii i Egiptu. Nie były to jednak pisma alfabetyczne. Tego rodzaju systemy składały się z setek znaków – oznaczających całe słowa albo sylaby – przez co były dość trudne do opanowania.
Alfabet kananejski był pierwszym w dziejach ludzkości systemem alfabetycznym. W kolejnych wiekach stał się podstawą do opracowania kolejnych, starożytnych alfabetów, w tym greckiego i łacińskiego.
Czytaj też:
Wyjątkowe odkrycie polskich archeologów. „Szczątki sokołów bez głów”Czytaj też:
Białe miasto, czarne miasto, książka o tym jak powstało miasto Tel Awiw