Okoliczności dziejowe sprawiły, że większość zamków i twierdz nieodłącznie związanych z dziejami Rzeczypospolitej Obojga Narodów leży poza granicami Polski. Jednak nie wszystkie. W poniższym artykule przyjrzymy się więc dwóm fortecom, których oblężenia w trakcie wojen połowy XVII wieku odbiły się szerokim echem wśród ówczesnych, jak i weszły do klasyki polskiej literatury. Odwiedzimy również ruiny wspaniałej budowli powstałej na modłę włoską, typu palazzo in fortezza, która zadziwia nie tylko majestatycznymi murami, ale też legendami z dreszczykiem, oraz zobaczymy, gdzie trzymane były pieniądze wojska kwarcianego.
Zamość – miasto idealne
1 lipca 1578 roku Jan Zamoyski podpisał umowę z padewskim architektem Bernardem Morando, która obejmowała budowę fortyfikacji wraz z położonym wewnątrz nich idealnym miastem prywatnym– Zamościem. Punkt ten miał być, w razie zagrożenia ze strony tureckiej lub tatarskiej, ryglem blokującym wejście w głąb Korony. Miasto i otaczającą je twierdzę wzniesiono na wysokim brzegu, w pobliżu rozlewiska dwóch rzek i terenów bagiennych, co zapewniało jeszcze skuteczniejszą obronę.
10 kwietnia 1580 miasto otrzymało od fundatora przywilej lokacyjny na prawie niemieckim. Zamość zaprojektowany został jako miasto idealne. Według tej renesansowej koncepcji od dużego, głównego placu powinny odchodzić mniejsze sektory, w których mieli zamieszkać rzemieślnicy wykonujący jeden, określony rodzaj rzemiosła, a siatka ulic w takim mieście powinna zostać poprowadzona geometrycznie. Projektowane założenie powinno być również otoczone fortyfikacjami, umożliwiającymi skuteczną obronę w wypadku zagrożenia zewnętrznego.
Czytaj też:
Interesujesz się historią wikingów i Słowian? 7 miejsc w Polsce, które musisz zobaczyć
Miasto założone przez Zamoyskiego na tzw. „surowym korzeniu”, czyli budowane od zera, spełniało wszystkie założenia propagowane przez włoskich urbanistów. Centralnym punktem założenia architektonicznego jest kwadratowy Rynek Wielki z okazałym ratuszem z wysoką wieżą. Wokół rynku wznoszą się kamienice z podcieniami. W Zamościu istnieją również dwa inne rynki: Solny i Wodny.