XIX wiek to w Wielkiej Brytanii czas wielkiego rozwoju kolei. Docierający do Londynu pasażerowie, w tym mieszkający na przedmieściach robotnicy licznych miejskich fabryk i pracownicy dużych przedsiębiorstw, kończyli swoją podróż na siedmiu dworcach. Dworce ulokowane były poza historycznym centrum miasta i londyńskim City, czyli w tym czasie światowym centrum handlu międzynarodowego i usług bankowych. Nie budowano ich w centrum, żeby uniknąć potrzeby jego przebudowy, wiążącej się z wieloma trudnościami, w tym także wykupem gruntów.
Wraz z rozwojem sieci kolei i znacznie zwiększająca się liczbą pasażerów, którzy z niej korzystali, w samym mieście drastycznie wzrosła liczba dorożek i różnego rodzaju pojazdów poruszających się ulicami Londynu, którzy docierali nie tylko do różnych punktów w samym mieście, ale i musieli się przemieszczać pomiędzy dworcami. Taka sytuacja spowodowała zatłoczenie miejskich ulic i liczne problemy związane z ogromnym ruchem.
Metro rozwiązaniem problemów XIX-wiecznego Londynu
Rozwiązaniem wielu problemów stała się budowa pierwszej na świecie kolei podziemnej. Już w latach 30. XIX wieku pojawiły się pomysły wybudowania kolei, która pod ziemią połączy dworce kolejowe i londyńskie City. Ostatecznie zgodę uzyskała Metropolitan Railway, znana też jako Met. To od tej nazwy w wielu krajach świata podziemna kolej zaczęto nazywać metrem, ale nie w samej Wielkiej Brytanii, gdzie metro to „The Underground”.
Linia podziemnej kolei biegnąca z Paddington przez King’s Cross do Farringdon Street miała łącznie połączyć cztery najważniejsze dworce Londynu i londyńskie City, okrążając je od północy. Nazwano ją Metropolitan Railway. Same prace budowlane trwały niecałe trzy lata od lutego 1860 roku. Ze względu na brak rozwiniętej technologii, na początku tuneli nie drążono, a budowano je metodą odkrywkową. W 1855 roku w Kibbleworth zbudowano krótki tunel testowy, ponieważ okolica miała właściwości geologiczne podobne do Londynu. Tunel był używany dwa lata i zasypany w 1861 r.
Pierwsza linia podziemnej kolei była obsługiwana przez szerokotorowe lokomotywy parowe), które ciągnęły drewniane wagony oświetlone gazem (z szerokiego rozstawu szyn zrezygnowano już po kilku latach). Użycie parowozów niosło za sobą problem konstruowania dobrej wentylacji w wykopanych, szerokich tunelach.
Otwarcie podziemnej kolei dla pasażerów odbyło się 10 stycznia 1863 r. W dniu otwarcia przewieziono 38 tys. osób, a w kolejnych dniach wagony do obsługi linii trzeba było pożyczać z innych linii kolejowych. Sieć kolei podziemnej okazała się ogromnym sukcesem. W pierwszym roku przewieziono 9,5 miliona pasażerów, a w drugim roku liczba ta wzrosła do 12 milionów. Już w kolejnych latach metro regularnie rozbudowywano, a do budowy i obsługi kolejnych linii włączały się kolejne spółki kolejowe.
Do pierwszej linii metra w grudniu 1868 roku dołączyła druga, budowana przez zupełnie inną spółkę. Znana jako District Railway linia połączyła South Kensington i Westminster. W ramach narzuconego przez władze planu zaczął powstawać wewnętrzny krąg podziemnej kolei ukończony w 1884 roku.
Elektryczność wypiera parę
W latach 80. zaczęto coraz bardziej dostrzegać uciążliwości technologiczne wykorzystania lokomotyw parowych, a nawet podkreślać ich negatywny wpływ dla zdrowia. Dodatkowo zauważono, że do budowy linii metra można wykorzystać nowoczesną metodę drążenia tuneli za pomocą specjalnych, olbrzymich tarcz. Jednak wydrążonymi w ten sposób głęboko pod ziemią, wąskimi tunelami nie mogły już poruszać się parowozy.
Dlatego na nowoczesne linie metra obsługiwane przez elektryczne pociągi nie trzeba było długo czekać. Już w 1890 roku otwarto City and South London Railway, która była również pierwszą koleją elektryczną w Anglii, a elektryfikacji zostały poddane kolejne linie.
Czytaj też:
Juliusz Cezar przekracza Rubikon. „Kości zostały rzucone”Czytaj też:
„Ludzie wolni są braćmi”. Czym były i jak powstały Legiony Polskie we Włoszech?