Bohaterska obrona Polaków przeciwko 20-krotnie większej armii

Bohaterska obrona Polaków przeciwko 20-krotnie większej armii

Zmieniono: 
Spotkanie Tuhaj-beja z Chmielnickim, fot. Juliusz Kossak [Public domain], via Wikimedia Commons
10 lipca 1649 r. w trakcie Powstania Chmielnickiego doszło do oblężenia przez siły kozacko-tatarskie twierdzy w Zbarażu. Polska załoga, składająca się z 15 tys. żołnierzy, broniła się przez niemal półtora miesiąca przed 300 tys. armią wroga.

Pomimo pokojowych rokowań króla Jana Kazimierza z Chmielnickim w pierwszej połowie 1649 r., wojna na nowo rozgorzała latem. 100 tys. Kozaków, 100 tys. zbuntowanego ruskiego chłopstwa (czerni) oraz 100 tys. Tatarów pod dowództwem chana Islama III Gireja rozpoczęło oblężenie twierdzy w Zbarażu. W środku znajdowało się 15 tys. polskich żołnierzy, którymi dowodził Jeremi Wiśniowiecki.

Oblężenie trwało do 22 sierpnia. W tym czasie strona polska straciła ok. 3-4 tys. ludzi, podczas gdy armia kozacko-tatarska ok. 10-20 tys. Pomimo faktu, że Zbaraż był twierdzą nowoczesną jak na ówczesne czasy, polska załoga była zbyt liczna, dlatego okopano się przed murami. Polacy sukcesywnie odpierali kolejne ataki Chmielnickiego, jednak zdawali sobie sprawę, że obrona nie będzie możliwa w nieskończoność. Zaczęły kończyć się zapasy jedzenia oraz prochu.

W związku z tym ze Zbaraża wysłano potajemnie posłańców, którzy mieli dotrzeć do króla i przekazać mu informację o oblężeniu twierdzy przez Chmielnickiego i tatarskiego chana. Jan Kazimierz wraz z 25 tys. żołnierzy ruszył z odsieczą. Polski król był zwolennikiem pokojowego rozwiązania konfliktu, w związku z tym podpisano niekorzystną z perspektywy czasu dla Polaków ugodę zborowską. Polska zobowiązała się do wypłacenia haraczu chanowi, który zgodził się podpisać rozejm a Chmielnickiemu zagroził wojną, jeśli ten nie zastosuje się do postanowień pokojowych. Ponadto, przywódca powstania pozostał hetmanem Wojsk Zaporoskich, pod jego kontrolą miały się znaleźć województwa kijowskie, czernihowskie i Racławskie, a rejestr Kozaków zwiększono z 6 tys. do 40 tys

Polacy opuścili Zbaraż 22 sierpnia, niszcząc utworzone przez siebie umocnienia przed murami twierdzy.

Czytaj też:
Polacy wygrali jedną z największych europejskich bitew stulecia. Jednak zwycięstwo było pyrrusowe