Żona króla Zygmunta I Starego Bona Sforza jest bez wątpienia jedną z najbardziej znanych polskich królowych, a przy tym jedną z tych, które żywo angażowały się w życie polityczne kraju. W ciągu trzydziestu lat u boku monarchy wywierała znaczący wpływ na większość podejmowanych przez niego decyzji, zwłaszcza dotyczących spraw finansowych i gospodarczych, a także prowadzonej przez niego polityki zagranicznej.
Z niepokojem patrzyła na decyzje matrymonialne swojego syna Zygmunta II Augusta i darzyła swoje synowe szczerą niechęcią. Kiedy ostatecznie zdecydowała się na opuszczenie Polski i zamieszkała na stałe w Bari, została zdradzona przez członków swojego najbliższego otoczenia i otruta na polecenie dynastii Habsburgów, której przez całe życie szczerze nienawidziła.
Bona Sforza. Wychowana w duchu renesansu
Bona Sforza przyszła na świat 2 lutego 1494 r. w Vigevano jako córka księcia Mediolanu Giana Galeazza Sforzy i Izabeli Aragońskiej. Miała troje rodzeństwa – brata Francisca oraz siostry Ippolitę i Biankę Marię. Rodzeństwo Bony wcześnie zmarło – w 1496 r. roczna Bianca, w 1501 r. ośmioletnia Ippolita, a w styczniu 1512 r. wątły i chorowity następca tronu mediolańskiego Francesco Maria. Małżeństwo jej rodziców nie było zbyt udane, ponieważ ojciec Bony zdradzał jej matkę z młodymi mężczyznami, między innymi z niejakim Rozonem, którego Izabela poleciła ponoć otruć, aby przestał zagrażać jej związkowi.
Choć Izabela czuła się upokorzona przez męża, najprawdopodobniej nie miała jednak związku z jego przedwczesną śmiercią. Gian Galeazzo Sforza zmarł 21 października 1494 r. na skutek dotkliwych dolegliwości żołądkowych, a już następnego dnia nowym władcą Mediolanu został jego stryj Ludovico Sforza.
W 1499 r. do Mediolanu wkroczyły wojska króla Francji Ludwika XII, które doprowadziły do obalenia Ludovica Sforzy. Izabela próbowała wówczas odzyskać władzę w księstwie, lecz jej działania zakończyły się niepowodzeniem, a francuski monarcha zabrał jej syna jako zakładnika do Francji. W końcu w 1500 r. wyjechała z córkami do Neapolu, a rok później uciekła z nimi przed wojskami francuskimi do zamku na wyspie Ischia, gdzie zmarła jej starsza córka.
W kwietniu 1502 r. Bona z matką udały się do księstwa Bari, gdzie młoda księżniczka otrzymała staranne wykształcenie w duchu renesansu. Uczył ją Crisostomo Colonna, należący do Accademia Pontaniana, zrzeszającej uczonych i artystów, a za wychowanie księżniczki odpowiadał Antonio Galateo. Obydwaj zapoznawali Bonę z dziełami rzymskich poetów i filozofów oraz pismami ojców Kościoła.