List, który przeszedł do historii pod hasłem „Non possumus!”, był odpowiedzią biskupów na politykę prowadzoną przez władze państwowe wobec Kościoła. Zarzucano w nim rządowi naruszanie porozumienia zawartego 14 kwietnia 1950 r., represjonowanie księży, usuwanie religii ze szkół, skłócanie kleru, zamykanie wydawnictw katolickich, nieprzyjazną postawę wobec Kościoła na Ziemiach Odzyskanych.
„Non possumus”. Kościół mówi komunistom: nie!
W piśmie skrytykowano dekret Rady Państwa z 9 lutego 1953 r. o tworzeniu, obsadzaniu i znoszeniu stanowisk kościelnych. Tym samym biskupi wyrazili sprzeciw wobec działań rządu PRL wkraczających na teren zastrzeżony przez jurysdykcję Kościoła. Wyrażali zarazem chęć podtrzymania porozumienia, ale pod warunkiem zmiany polityki władz wobec Kościoła.
List zawierał słynne, nawiązujące do cytatu z Dziejów Apostolskich zdanie „non possumus” (nie możemy), wyrażające niezgodę na podporządkowanie Kościoła władzy.
Początkowo list nie został przekazany do wiadomości publicznej. Jednak po pogorszeniu się stosunków z władzami prymas Stefan Wyszyński zdecydował się ujawnić jego treść. Dokonał tego oficjalnie podczas procesji Bożego Ciała w Warszawie 4 czerwca 1953 r.
...A komuniści zaostrzają kurs
Komunistyczne władze w stosunkach z Kościołem przyjęły kurs zmierzający do całkowitego podporządkowania go sobie, podobnie jak wszystkich innych Kościołów i związków wyznaniowych. Do tego celu w 1950 r. utworzono Urząd ds. Wyznań.
Stanowisko biskupów wyrażone w liście jeszcze bardziej zaostrzyło politykę w stosunku do Kościoła. 13 maja 1953 r. rząd wydał rozporządzenie wykonawcze do dekretu z 9 lutego 1953 r.
Rozpoczęły się także represje wobec księży. We wrześniu aresztowany został prymas Stefan Wyszyński.
Tekst zatytułowany List biskupów polskich „Non possumus” napisał WL Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Śmierć Mordechaja Anielewicza. 80 lat temu przywódcy powstania popełnili zbiorowe samobójstwoCzytaj też:
Jedno z najsłynniejszych przemówień w polskiej historii. Tak minister odpowiedział Hitlerowi