Po raz pierwszy obchody, które możemy uznać za prekursora współczesnego Dnia Kobiet miały miejsce w Nowym Jorku h 28 lutego 1909 roku na pamiątkę kobiecych strajków. Obchody zorganizowała Socjalistyczna Partia Ameryki, ale obchody wspierały także niesocjalistyczne sufrażystki walczące o prawa wyborcze dla kobiet. Amerykański Narodowy Dzień Kobiet przedstawiano również jako upamiętnienie rzekomego strajku kobiet w fabryce bawełny z 1857 roku.
Dzień Kobiet trafia do Europy
Idea Dnia Kobiet szybko zyskała uznanie wśród ugrupowań socjalistycznych w innych miejscach na świecie. Podczas Międzynarodowej Socjalistycznej Konferencji Kobiet związanych z II Międzynarodówką, która odbyła się w 1910 roku w Kopenhadze, a uczestniczyło w niej 100 przedstawicieli z 17 krajów, przegłosowano obchody corocznego święta, który miał krzewić idee praw kobiet, w tym wspierać powszechne prawo wyborcze. Sama data wciąż pozostawała jednak kwestią nieustaloną.
Pierwszy Międzynarodowy Dzień Kobiet odbył się 19 marca 1911 roku. Marsze tego dnia odbyły się w miastach Austrii, Niemiec, Szwajcarii i Danii z postulatami społecznego i ekonomicznego równouprawnienia kobiet oraz prawa kobiet do głosowania i obejmowania stanowisk publicznych.
W kolejnych latach Dzień Kobiet obchodzono w różnych krajach pod koniec lutego lub na początku marca. W 1913 roku po raz pierwszy obchody trafiły do Rosji i były obchodzone 23 lutego według kalendarza juliańskiego, czyli 8 marca według kalendarza gregoriańskiego. Dzień Kobiet po raz pierwszy właśnie 8 marca obchodzono w 1914 roku w Niemczech, jednak prawdopodobnie dlatego, że ten dzień wypadał w wtedy w wolną od pracy niedzielę.
Skąd upowszechnienie się daty 8 marca?
23 lutego według kalendarza juliańskiego, czyli 8 marca według kalendarza gregoriańskiego w Piotrogrodzie odbyła się wielka demonstracja zapoczątkowana przez robotnice tekstylne, ale szybko przejęta przez robotników w całym mieście pod hasłem „chleba i pokoju”. Ten dzień uznawany jest za początek rewolucji lutowej, która obaliła carat i na kilka miesięcy, do czasu wybuchu rewolucji październikowej przybliżyła kraj do demokracji. Już po rewolucji październikowej w 1917 roku, gdy to bolszewicy objęli pełnię władzy w państwie, Włodzimierz Lenin pod wpływem feministycznych bolszewickich działaczek wprowadził Dzień Kobiet obchodzony 8 marca jako oficjalne święto.
W kolejnych dziesięcioleciach obchody były upowszechniane i często narzucane w kolejnych państwach komunistycznych. W samym ZSRR w 1965 wprowadzono tego 8 marca dzień wolny od pracy. Upowszechnienie się święta na świecie następowało o drugiej połowy lat 60. XX wieku, kiedy zaczęły go obchodzić feministki tzw. drugiej fali.
ONZ zaczęła obchodzić Międzynarodowy Dzień Kobiet w 1975 roku, gdyż to właśnie ten rok został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Kobiet. W 1977 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ wezwało państwa członkowskie do ogłoszenia w wybranym przez nich dniu zgodnym z tradycją danego kraju, oficjalnym świętem ONZ na rzecz praw kobiet i pokoju na świecie, co upowszechniło obchody w wielu miejscach na całym globie.
Dzień kobiet w Polsce
W ramach pierwszego Międzynarodowego Dnia Kobiet, obchodzonego w Austrii w 1911 roku, protestowały też polskie sufrażystki z Krakowa, który znajdował się wówczas w zaborze austriackim. Zdjęcie z pochodu z kobietami niosącymi transparent „Żądamy powszechnego prawa wyborczego do parlamentu, sejmu i gminy!” opublikowały „Nowości Illustrowane” z 25 marca 1911 roku.
Po odzyskaniu niepodległości obchody Dnia Kobiet zostały zorganizowane po raz pierwszy 24 marca 1924 r. przez Centralny Wydział Kobiecy PPS. Jako że od samego początku II RP Polki miały prawa wyborcze, obchody były skoncentrowane wokół spraw ekonomicznych, jednak święto nie przyjęło się powszechnie.
Upowszechnienie obchodów Dnia Kobiet w Polsce 8 marca przypada dopiero na lata powojenne. Sposób świętowania tego dnia przyszedł do Polski z ZSRR, a święto zyskało status państwowego w 1948 roku.
Dzień Kobiet obchodzono szczególnie w zakładach pracy i szkołach, w których urządzano uroczyste akademie. Kobiety otrzymywały zaś drobne upominki takie jak rajstopy, mydło czy inne produkty, których brakowało na rynku oraz kwiaty – w tym słynne goździki.
Dzień Kobiet jako święto państwowe został zlikwidowany w 1993 roku. Jednak 8 marca pozostał ważną datą, tradycyjnie obchodzoną w społeczeństwie. 8 marca to też data, wokół której polskie feministki organizują coroczne Manify.
Czytaj też:
70 lat temu Katowice stały się Stalinogrodem. Władze twierdziły, że chcieli tego mieszkańcyCzytaj też:
Jan Rodowicz „Anoda” urodził się 100 lat temu. Bohater zginął w niejasny sposób w areszcie MBP