Chrzest księcia Mieszka I prawdopodobniej miał miejsce w 966 roku. Przyjmuje się, że miało to miejsce w Wielką Sobotę, gdyż to właśnie podczas wielkanocnej liturgii paschalnej w ówczesnych realiach preferowano udzielanie chrztów. Wraz z księciem, albo wkrótce po nim, chrzest prawdopodobnie został udzielony jego dworowi i elitom rodzącego się państwa.
Chrzest Mieszka I – o wydarzeniu wiemy bardzo niewiele
Źródła dotyczące chrztu Mieszka I są niezwykle skromne. Nie dysponujemy żadnym źródłem na ten temat z samego X wieku. Najwcześniejsza zachowana informacja o chrzcie Mieszka pochodzi z Kroniki Thietmara z Merseburga, spisanej około pół wieku po wydarzeniu i niepodającej jego daty.
Sama data roczna pochodzi z późniejszych roczników i kronik, które powstawały prawdopodobnie na podstawie zaginionych źródeł lub tradycji ustnej. Jednak różne kroniki wskazują nie tylko różne daty samego ślubu Mieszka z Dobrawą i późniejszego chrztu, ale także zamieniają te wydarzenia kolejnością.
Z całą pewnością nie możemy też określić, gdzie miał miejsce chrzest Mieszka. Historycy i archeolodzy wskazują różne miejsca zarówno na terenie państwa Polan, jak i za granicami kraju. Mowa jest o Gnieźnie, czy Poznaniu. Prawdopodobnym miejscem jest również Ostrów Lednicki, gdzie odnaleziono pozostałości archeologiczne po basenie chrzcielnym.
Przede wszystkim jednak nie wiemy, jakie były przyczyny decyzji Mieszka o chrzcie. Z powodu braku źródeł możemy tylko domniemywać, co doprowadziło do tego wydarzenia. Jako możliwe przyczyny są wymieniane przede wszystkim ustanowienie sojuszu polsko-czeskiego, czego wyrazem było też małżeństwo z Dobrawą. Sojusz miał pozwolić na wspólne działanie przeciw Związkowi Wieleckiemu.
Możliwe są też względy religijne, które stały za decyzją o chrzcie, do którego polskiego księcia miała przekonać pobożna, czeska żona. Wśród innych, bardziej lub mniej prawdopodobnych, hipotez są też chęć równorzędnego dołączenia do europejskich państw, umocnienie wewnętrznej władzy książęcej w młodym państwie, czy obawa przed rzekomą, niemiecką ekspansją.
Święto Chrztu Polski 2023
Nie ma jednak wątpliwości, że sam chrzest okazał się ogromnie ważny dla polskiej historii. Zapoczątkował nie tylko chrystianizację na polskich ziemiach i wprowadzenie Polski do kościelnych struktur, ale miał przełomowe znaczenie polityczne, kulturowe i tożsamościowe.
Szczególnie istotne było przyjęcie przez Polskę chrztu w obrządku zachodnim. To wprowadziło nasz kraj w zachodnioeuropejski krąg kulturowy. Rozwijająca się administracja kościelna i przybywający wraz z nią misjonarze i duchowni dostarczyli nie tylko wsparcia duchowego, ale także wsparcia w zakresie rządzenia, gospodarki, czy przyjmowania innych zdobyczy cywilizacji zachodniej.
Z powodu „doniosłości decyzji Mieszka I, uznawanej za początek Państwa Polskiego” i „w celu upamiętnienia chrztu Polski, datowanego na 14 kwietnia 966 r” polski Sejm w 2019 roku ustanowił 14 kwietnia państwowym Świętem Chrztu Polski. Dzień ten nie jest jednak wolny od pracy. Nie znajduje się też na kościelnej liście świąt nakazanych, czyli nie trzeba tego dnia iść do Kościoła.
Morawiecki: Chrześcijańskie korzenie stanowią fundament polskiej tożsamości
W tegorocznym Święcie Chrztu Polski głos zabrał premier Mateusz Morawiecki. „Przyjęcie chrztu przez księcia Mieszka I w 996 r. otworzyło przed krajem nieznane wcześniej możliwości – wyjście z kryzysu i przyłączenie się do zupełnie nowej strefy kulturowej i cywilizacyjnej” – to fragment wpisu KPRM, który w tym roku w swoich mediach społecznościowych udostępnił premier.
Następnie sam dodał dłuższy wpis na Facebooku. „Dziś, czyli 14 kwietnia, obchodzimy Narodowe Święto Chrztu Polski. To upamiętnienie wyjątkowego wydarzenia w naszej historii, które zdefiniowało naszą kulturę, wiarę i to, że jesteśmy państwem Zachodnim” – napisał Morawiecki. „Pochodną aktu chrztu jest w naszej kulturze siła takich wartości jak braterstwo, solidarność, kultura i poszanowanie dla tradycji – to one kształtowały nas przez wieki i pozwalają nam dzisiaj odważnie patrzeć w przyszłość” – podkreślił.
Zdaniem szefa rządu „Narodowe Święto Chrztu Polski to również przypomnienie o chrześcijańskich korzeniach Europy, które stanowią, i powinny stanowić w przyszłości, fundament wspólnych wartości i zasad całej Unii Europejskiej”.
„W obliczu wyzwań, jakie stoją przed naszym kontynentem, musimy nieustannie dbać o to, aby te wartości były bronione i przekazywane kolejnym pokoleniom” – podkreślił premier. „W obliczu nieustannych ataków na Kościół i religię bądźmy razem, zjednoczeni i mocni, czerpiąc siłę z aktu chrztu Polski, który zmienił bieg historii, i dał nam niepodległe, silne i dumne państwo, w którym możemy dziś żyć. I chwała Bogu za to!” – zakończył swój wpis.
Do obchodzonego święta odniósł się również abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski w cytowanej na stronie episkopatu wypowiedzi.
– Dzięki temu faktowi weszliśmy w cywilizację łacińską, w cywilizację europejską. To nie tylko dostęp do edukacji, która przewyższała naszą w tamtym czasie o prawie tysiąc lat, nie tylko dostęp do kontaktów międzynarodowych w języku łacińskim, ale przede wszystkim pewien zwrot teologiczny – zwrot od kultu stworzenia do kultu Stwórcy – mówił z kolei w 1057 rocznicę chrztu abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.
Akcja Katolicka wraz z Fundacją „Słowo” zachęcają, żeby elementem obchodów Święta Chrztu Polski było, podobnie, jak przy okazji innych świąt państwowych, wywieszenie flag narodowych. W tym celu prowadza akcję „Wywieś flagę”.
Czytaj też:
Wystawa poświęcona kapelanom katyńskim na dworcu Warszawa CentralnaCzytaj też:
80 lat temu świat dowiedział się o zbrodni katyńskiej. Od razu została użyta do propagandy